Որքան էլ բարեկամ լինեն, մեր կողքին չեն կանգնելու.այս ամենի թատերաբեմը մենք ենք լինելու.ցավոք, էլի գեղեցիկ խոսքերի գիրկն ենք ընկել.«Փաստ»
Ադրբեջանի այսօրվա վարքագիծը, ամենօրյա բնույթ կրող սադրանքները նաև մեր կողմից զուգահեռ չաշխատելու հետևանքն են: Այս կարծիքին է իրանագետ, Միջին Արևելքի հարցերի փորձագետ Հարութ Արթին Առաքելյանը:«Խաղաղության ինչ-որ պայմանագիր, խաղաղության երաշխիքներ ենք փնտրում՝ զուգահեռ չաշխատելով, ցույց չտալով, որ ունակ ենք մեր սահմանները պահպանել: Բնական է, որ այս իրավիճակից Ադրբեջանն առիթավորվելու է, փորձելու է անվերջ սադրանքների դիմել, ինչը նորություն չէ: Բացի այդ, երբ մեր բարեկամ պետությունները հօգուտ մեզ հայտարարություններ են տարածում, պետք է հասկանալ, որ Ադրբեջանը փորձելու է վիճարկել դրանք: Երբ պետությունները հայտարարում են Հայաստանի տարածքային ամբողջականության կարմիր գծերի մասին, Ադրբեջանը սադրանքներով ու իրեն բնորոշ վարքագծով փորձում է տեսնել, թե այդ հայտարարություններն իրականության մեջ ինչ մակարդակի են: Ու կրկին պարզվում է, որ, մենք, ցավոք, էլի գեղեցիկ խոսքերի գիրկն ենք ընկել: Բան չունեմ ասելու, մեր բարեկամներն են, բայց, վերջիվերջո, պետք է հենց մենք պահպանենք մեր սահմանները, ինչը տեսնելով՝ նույն մեր բարեկամներն իրապես մեր կողքին կկանգնեն»,-«Փաստի» հետ զրույցում ասաց փորձագետը՝ շեշտելով, որ հակառակ դեպքում, որքան էլ բարեկամ լինեն, մեր կողքին չեն կանգնելու:
Առկա իրավիճակը վերլուծելով բանակցային գործընթացի համատեքստում՝ նա հավելեց. «Թեպետ առաջին հայացքից այսօր առկա իրավիճակը կարող է խառնաշփոթ հիշեցնել, բայց շատ բնական, նաև դիվանագիտական զարգացումներ են, որոնք նաև կանխատեսելի են: Հայտարարվում էր, թե մինչև տարեվերջ պետք է խաղաղության պայմանագիր կնքվի, բայց, ըստ իս, ամեն դեպքում, դա տեղի չէր ունենա մի քանի պատճառով: Նախ՝ նման հապճեպ ձևով խաղաղության պայմանագրեր չեն կնքվում, եթե, իհարկե, այն կապիտուլ յացիա չէ: Իրական խաղաղության պայմանագրի դեպքում սահմանազատումը, սահմանագծումը և ամեն ինչ պետք է պարզ լինի: Երկրորդ՝ խաղաղություն են ուզում կնքել Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև՝ Արցախը թողնելով որպես Ադրբեջանի ներքին խնդիր: Սա ձեռնտու չէ Ադրբեջանին, քանի որ միջազգային կառույցներն արդեն միջամտելու իրավունք ձեռք կբերեն հենց Ադրբեջանի ներքին խնդրի համատեքստում՝ օգտագործելով «ազգերի ինքնորոշում», «անջատում հանուն փրկության» տերմինալոգիան»:
Նրա խոսքով, Ադրբեջանը, լավ հասկանալով, որ նշվածն իրեն ձեռնտու չէ, չի գնա խաղաղության պայմանագրի ճանապարհով, որովհետև այդ դեպքում երկու տարբերակ կունենա. «Առաջին տարբերակով Արցախում անմիջապես զանգվածային կոտորածի, տեղահանումների կամ պատերազմի պետք է դիմի, որ դրանից հետո Արցախի ինքնորոշման հարց չլինի: Կամ էլ պետք է դեմ հանդիման գնա միջազգային կառույցներին, որոնք կփորձեն Արցախի միջոցով միջամտել Ադրբեջանի ներքին հարցերին՝ ասելով, որ, ինչպես բնութագրում են եվրոպացիները, կան «էթնիկ հայեր, որոնք փորձում են ինքնորոշվել», ու իրենք աջակցելու են այդ ինքնորոշմանը: Այդ ժամանակ արդեն այլ պետություններ են խառնվելու գործին: Կարծում եմ՝ Ադրբեջանը չի գնա խաղաղության պայմանագրի՝ զուգահեռ փորձելով սրել իրավիճակը: Չի բացառվում նաև մեկ այլ պատերազմ, որով ամեն ինչ կչեղարկվի, և այդ պատերազմի արդյունքից կորոշեն իրենց քայլերը»:
Անդրադառնալով Իրանի գործոնին, նաև Իրանի և Ադրբեջանի միջև առկա լարվածությանը, փոխադարձ մեղադրանքներին՝ մեր զրուցակիցը նշեց. «Արևմուտքը ՌԴ-ի ուժերը մաշեցնելու համար Ուկրաինան պլացդարմ սարքեց, այսօր Թայվանն են նման պլացդարմի վերածում Չինաստանի համար, Ադրբեջանն էլ Իրաքյան Քրդստանի շրջանն է որպես պլացդարմ պատրաստում Իրանի համար: Բայց սա ոչ թե Ադրբեջանի, այլ այն երկրների ռազմավարությունն է, որոնք Արցախյան վերջին պատերազմի ժամանակ աջակցեցին Ադրբեջանին և հիմա պահանջում են, որ Ադրբեջանը վարձահատույց լինի իրենց այդ աջակցության համար: Օրինակ՝ նրանով, որ Արցախի գրավյալ տարածքները հանձնվել են Իսրայելին: Կառուցվել են օդանավակայաններ, որոնք ոչ թե քաղաքացիական, այլ ռազմական լոգիստիկ նշանակություն ունեն: Սա հիմնականում արվում է Իսրայել-Թուրքիա համագործակցությամբ, հիմնական նպատակը տարածաշրջանում Իրանին սանձելն է»:
Հարութ Արթին Առաքել յանը հավելեց՝ զուգահեռ նաև մեդիա դաշտում են փորձում սրել Իրանի և Ադրբեջանի հարաբերությունները, ինչի հետևանքով երկու կողմից էլ ոչ դիվանագիտական ու ոչ կոռեկտ հայտարարություններ են հնչում: «Սա բնական, մանիպուլ յատիվ պատերազմ է, որը փորձում են զարգացնել Ադրբեջանի ու Իրանի միջև: Իսկ երբ պետք լինի Իրանի ազդեցությունը տարածաշրջանում նաև ռազմական միջոցով սահմանափակել, այդ ծրագրի համար օգտագործվելու են Իրաքի Քրդստանի շրջանը և Ադրբեջանը: Այս երկու երկրին պատրաստում են: Սրանք իրականում հնարավոր զարգացումներ են, և ապագա բանակցությունների ադյունքից է կախած, թե Իրանի հետ կապված ինչ քայլեր կձեռնարկեն: Եթե համաձայնության գան, ամեն ինչ կսառեցվի, հակառակի դեպքում այդ ամենն ավելի մեծ թափ է ստանալու, պարզապես, ըստ երևույթին, այս ամենի թատերաբեմը մենք ենք լինելու»,-եզրափակեց իրանագետը:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
