Թուրքիան ՆԱՏՕ-ի անդամ լինելու իրավունք ունի՞.Ռուսները չեն ճանաչում սովետական հանցագործությունները և արդարացնում են Ստալինի դաժանությունները
Լիտվայի ամենամեծ «Delfi.lt» առցանց լրատվական պորտալում հրապարակել է լիտվացի հայտնի լրագրող և գիտնական Վլադիմիրաս Լաուչիուսի հոդվածը, որում վերջինս անդրադարձել է՝ Հայոց ցեղասպանթյան հարցում Թուրքիայի ժխտողական քաղաքականությանը։Հոդվածում հեղինակը, կասկածի տակ դնելով Թուրքիայի՝ ՆԱՏՕ-ին անդամ լինելու իրավունքը, բերել է մի շարք հիմքեր, որոնք պետք է խոչընդոտեին նրա ՆԱՏՕ-ի անդամ դառնալուն, այդ թվում Հայոց ցեղասպանության ժխտումը։ Լիտվացի լրագրողը քննադատել է նաև Արևմուտքին Թուրքիայի մութ անցյալի հարցում լռելու համար։
Ամբողջական հոդվածը ներկայացնում ենք ստորև.
«Անհնար կլիներ պատկերացնել, որ Գերմանիան ՆԱՏՕ-ի անդամ կլիներ, եթե ճանաչած չլիներ նացիստական հանցագործությունները՝ ներառյալ Հոլոքոստը: Իսկ Թուրքիան, որը չի պատրաստվում խոստովանել քրիստոնյա ժողովուրդների՝ հայերի, ասորիների և հույների նկատմամբ իրականացրած ցեղասպանությունները, ՆԱՏՕ-ի անդամ է։
Հյուսիսատլանտյան պայմանագրի նախաբանում ասվում է, որ պայմանագրի կողմերը կողմերը «վճռական են պաշտպանելու իրենց ժողովուրդների ազատությունը, ընդհանուր ժառանգությունը, քաղաքակրթությունը ՝ հիմնված ժողովրդավարության, անձնական ազատություն և օրենքի գերակայության սկզբունքների վրա»:
Վերը նշված սկզբունքներից ո՞րն է պահպանում Թուրքիան: Կարողանու՞մ է դա անել։ Ինչպե՞ս է հնարավոր պահպանել այն քաղաքակրթությունը, որին ինքը չի պատկանում կամ պաշտպանել այն սկզբունքները, որոնց երկրում հազիվ թե հետևում են։
Եթե ՆԱՏՕ-ի անդամ դառնալու համար անհրաժեշտ է պարզապես ունենալ ուժեղ բանակ, ժողովրդավարության պատրանք և Արևմտյան երկրների հետ որոշ ընդհանուր հետաքրքրություններ, ապա այդ դեպքում ի՞նչպես է որ Ռուսաստանը դեռ ՆԱՏՕ-ի անդամ չէ:
Կարող եք ասել, որ Ռուսաստանը խախտում է տարածքային ամբողջականության սկզբունքները Հարավային Օսեթիայում և Ուկրաինայում: Բայց ՆԱՏՕ-ի երկրների համար սա այլևս չի կարող լինել անհաղթահարելի բարոյական և իրավական խնդիր, այն բանից հետո, երբ 1974 թվականին թուրքական զորքերը բռնազավթեցին Հյուսիսային Կիպրոսը:
Այժմ Թուրքիան նաև բռնազավթում է Սիրիայի տարածքը այնքան, ինչքան հնարավոր է՝ Ռուսաստանի հետ բարեկամական բանակցություններ վարելով նաև պարեկային գոտիների համար: Ի՞նչ կասեք սպառազինության և ռազմական համատեղելիության խնդրի վերաբերյալ:
Հաշվի առնելով Թուրքիայի կողմից ռուսական S-400 հրթիռային համակարգերի գնումը և ռուսական SU-57 կործանիչներ գնելու մտադրությունը՝ Ռուսաստանի՝ ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու համար, կարծես թե, լուրջ խոչընդոտներ չկան։
Ակնհայտ է, որ անուղղակի ինտեգրում, որն իրականացվում է սպառազինությունների և թուրքերի միջոցով արդեն ընթանում է:
Ռուսաստանի իշխանությունները չեն ճանաչում սովետական հանցագործությունները և արդարացնում են Ստալինի դաժանությունները: Թուրքիան բացարձակապես նույնն է անում՝ չընդունելով, որ ծրագրել և իրականացրել է հայկական (Մեծ Եղեռն), ասորական (Seyfo) և հունական (Megali Catastrophi) ցեղասպանությունները զանգվածային սպանությունները, խոշտանգումները և աքսորները դեպի անապատ։ Ավելին, թուրքական օրենսդրությունը թույլ է տալիս հետապնդել մարդկանց, ովքեր ճանաչում են ցեղասպանությունը՝ պնդելով, որ դա վիրավորում է թուրք ժողովրդին: Սա շատ նման է Վլադիմիր Պուտինի ռուսական օրենքին և իր երկրի պատմության գաղափարական քարոզչությանը: Թուրքիայում քրիստոնյա ժողովուրդների ցեղասպանությունը դաժանության, խոշտանգումների, գաղափարական արդարացման և զագնվածայնության տեսակետից, շատ նման է նացիստների կողմից իրականացված Հոլոքոստին:
Օրինակ ՝ Օսմանյան կայսրությունում բժիշկ Մեհմեդ Ռեշիդը հայտնի էր նրանով, որ հայերին երկրորդ կարգի մարդ էր համարում ի տարբերություն ավելի «առաջադեմ մահմեդականների»:
Նա հրամայեց ձիու պայտեր խփել հայ աքսորյալների ոտքերին, որպեսզի ավելի զվարճալի լիներ նրանց աքսորը դիտելը ։ Նա նաև սիրում էր խաչել նրանց ՝ հաշվի առնելով հայկական կրոնը:
1978թ.-ին ՆԱՏՕ-ի անդամ Թուրքիայում, հրատարակվեց հանրագիտարան, որտեղ Մեհմեդ Ռեշիդը ներկայացվեց որպես «մեծ հայրենասեր»:
Իրենց ապագա նացիստ գործընկերների նման, թուրք բժիշկները դաժան փորձարկումներ են արել այդ «երկրորդ կարգի մարդկանց» վրա։
Օրինակ ՝ նրանք հայերին ներարկել են տիֆով հիվանդների արյունը, երբ որոնում էին հիվանդության համար պատվաստանյութ։
Ստամբուլում նույնիսկ կառուցվեց հուշահամալիր վերը նշված փորձարկումներով հայտնի բժշկի համար։ Նա համարվում է թուրքական մանրէաբանության հայրը:
Տրապիզոնի առողջության վարչության ղեկավար Ալի Սաիբը իր աշխատանքը ջանասիրաբար կատարելիս ստիպում էր հղի հայ կանանց և երեխաներին թույն խմել: Եթե նրանք հրաժարվեին, ապա կնետվեին ծովը։
Սաիբը սիրում էր մորֆինի մահացու չափաբաժին ներարկել հայ աքսորյալներին, ովքեր հրաշքով փրկվել էին անապատի միջով անցած աղետալի ճանապարհորդությունից:
Նա նաև երեխաներին սպանում էր տաք գոլորշու լոգանքներում:
Այժմ Թուրքիայում մի շարք փողոցներ և նշանակալի հասարակական վայրեր կրում են ցեղասպանության կազմակերպիչների `Թալեաթ, Էնվեր, Ջեմալ փաշաների անունները: Նույնը կլիներ, եթե ՆԱՏՕ-ի մեկ այլ անդամ ՝ Գերմանիան, փողոցներ անվաներ, ի պատիվ Հիմլերի։
ՆԱՏՕ-ին Թուրքիայի անդամակցության հիմնական խնդիրն այն չէ, որ այն արգելափակում է Բալթյան պաշտպանական պլանները, գնում է ռուսական S-400- ներ ՝ հրաժարվելով ամերիկյան սպառազինությունից, աջակցում է ԻՊ- ին և Ջաբհադ ալ-Նուսրայի զինյալներին, բռնազավթում է սիրիական տարածքներ, որտեղ իր արաբական դաշնակիցների հետ միասին ոչնչացնում է քրիստոնեական համայնքների մնացորդները Փոքր Ասիայում:
Հիմնական խնդիրը այն չէ, որ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը տեսնում է Եվրոպայում թե ժողովրդագրական, թե մշակութային առումով վերածնված Օսմանյան Կայսրություն, որտեղ բարձր ծնելիությամբ թուրք բնակչությունը ի վիճակի կլինի պարտադրել սեփական կանոները։ Որպես ՆԱՏՕ-ի անդամ Թուրքիայի հիմնական խնդիրը նրա գործողությունների կամ նպատակների, քաղաքական և սոցիալական իրողությունների կամ Արևմուտքի նկատմամբ նրա վերաբերմունքի մեջ չէ։ Այս մոտեցումը չպետք է զարմացնի դարեր անց:
Խնդիրն այստեղ ոչ թե Թուրքիայի, այլ Արևմուտքի մոտեցման մեջ է։
Թուրքիայի իրականացրած քրիստոնյա հայերի (սպանվել են առնվազն 1,5 մլն մարդ), հույների (750 000 մարդ) և ասորիներ (մոտ 300 000 մարդ) ցեղասպանությունը պաշտոնապես ճանաչվել են Ցեղասպանագետների միջազգային ասոցիացիայի կողմից։
Հայոց ցեղասպանությունը ճանաչվել է նաև Եվրախորհրդարանի,Եվրոպայի խորհրդի և, վերջերս՝ ԱՄՆ Ներկայացուցիչների պալատի կողմից։
Այն ճանաչվել է նաև ՆԱՏՕ-ի շատ անդամ երկրների այդ թվում Լիտվայի կողմից։
Շվեյցարիայում, Սլովակիայում, Հունաստանում և Կիպրոսում քրեական հետապնդում է նախատեսվում Հայոց ցեղասպանությունը ժխտողների համար: Սլովակիան և Հունաստանը ՆԱՏՕ-ի անդամ են, ինչպես և Թուրքիան, որը համառորեն ժխտում է ցեղասպանությունը:
Դուք դեռ կարծու՞մ եք, որ վերը նշված երկրները պատկանում են մեկ ընդհանուր քաղաքակրթությանը, ընդհանուր ժառանգությանը և ընդհանուր սկզբունքների՞ն:
Ինչ վերաբերում է այս իրավիճակին, պետք է նշել, որ Թուրքիան և նրա դաշնակիցները դեռևս որևէ կոնկրետ խնդրի չեն առերեսվել։ Շատերը նույնիսկ ուրախանում են և, ըստ երևույթին, հպարտանում են այդպիսի դաշնակից, ընդհանուր ժառանգություն (ներիր ինձ, Աստված) ունենալու մեջ:
Ճիշտ է, որ Թուրքիան կարևոր հակակշիռ էր ԽՍՀՄ-ին Սառը պատերազմի ժամանակ: Պետք է ենթադրել, որ պատահական չէ, որ Թուրքիան մինչև այժմ չի մտել ԵՄ։
Այնուամենայնվիվ, եթե հույս կար, որ իրավիճակը Թուրքիայում կվարելավվի, փոխարենը, այն ավելի վատացավ: Եվ այսպես, քանի գնում է, ավելի դժվար է դառնում բացատրել և արդարացնել խորացող արժեհամակարգային անդունդը։
Հաշտարար մոտեցումը շարունակելը ավելի կեղծավոր կլիներ, քան մինչ այժմ լռությունը ցեղասպանության հարցում։ Ընտրովի ամնեզիան և չխոսելը այն մասին ինչը կարող է անհարմարություն պատճառել, անօգուտ է թուրք գործընկերների համար, և մեղմ ասած, պատիվ չի բերում նրանց:
Նման մոտեցումը մասամբ համընկնում է 1939թ-ին Ադոլֆ Հիտլերի ասածի հետ, երբ նա հայտարարեց լեհերին ոչնչացնելու իր ծրագրերի մասին, ասելով՝«Ով, է ի վերջո, խոսում այսօր հայերի ոչնչացման մասին »:
Այլ կերպ ասած սա ոչ ոքի չի մտահոգում: Իսկ նրանք, ովքեր պաշտպանում են արևմտյան արժեքները, արդյո՞ք պետք է նույնպես չմտահոգվեն»։
regionmonitor.com
