Ռուսաստանի ազդեցության թուլացման հետևողական քաղաքականություն է իրականացվում. ու՞մ շահերն է պաշտպանում Փաշինյանը. «Փաստ»
eadaily.com-ը «Խաղաղության օրակարգ» Բաքվի ճնշման տակ. ու՞մ շահերն է պաշտպանում Փաշինյանը» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ գրեթե երկու օր ադրբեջանցի զինծառայողները փակել էին ճանապարհները Սյունիքում, և միայն ռուսական կողմի ջանքերի շնորհիվ է ճանապարհն ապաշրջափակվել: Այնուամենայնիվ, դրա արդյունքում այնտեղ կտեղադրվեն ադրբեջանական անցակետեր, և կարելի է կանխատեսել, որ մոտ ապագայում այնտեղ նույնպես մաքսակետեր կհայտնվեն:Էլ չենք խոսում այն մասին, որ Հայաստանի գործողություններից որևէ դժգոհության դեպքում Ադրբեջանը կսկսի փակել հայկական կողմի համար ռազմավարական նշանակություն ունեցող այդ ճանապարհը դեպի Իրան: Այդ ամենի ֆոնին խորհրդարանում քննարկվել է կառավարության ծրագիրը, որն ավելի շատ ուղեկցվել է իշխող կուսակցության և ընդդիմության միջև սկանդալներով և բախումներով, քան բուն ծրագրի քննարկմամբ: Նշենք, որ կառավարության ծրագրի արտաքին քաղաքականության և անվտանգության կետերը, ինչպես նաև, ի պաշտպանություն ծրագրի, վարչապետի և իր պատգամավորների ելույթները բազմաթիվ հարցեր են առաջացրել:
Այսպիսով, Փաշինյանը հայտարարել է, որ իր հիմնական առաքելությունը համարում է «խաղաղության օրակարգի խթանումը», «Հայաստանի և տարածաշրջանի համար խաղաղության դարաշրջանի բացումը», ինչին հասնելու համար, իր մտածելով, ամեն գնով պետք է հարաբերություններ հաստատել Ադրբեջանի հետ: Եվ դա է պատճառը, որ կառավարության ծրագրում նվազագույնի է հասցվել Լեռնային Ղարաբաղի (Արցախի) հիշատակումը, չի խոսվում նրա տարածքների ապաօկուպացիայի մասին և, չգիտես ինչու, չի նշվում, որ Հայաստանի կառավարությունը կանի ամեն ինչ Լեռնային Ղարաբաղի անկախությունը ճանաչելու համար: Եվ այդ ամենը այն ֆոնին, երբ Բաքուն՝ ի դեմս Իլհամ Ալիևի, պարբերաբար սպառնալիքներ ու պահանջներ է ներկայացնում ոչ միայն մնացած Արցախի, այլ նաև բուն Հայաստանի տարածքի, մասնավորապես Սյունիքի, Գեղարքունիքի և Երևանի նկատմամբ:
Ադրբեջանցիների կողմից ռազմավարական նշանակություն ունեցող ճանապարհի փակումը հերթական անգամ ցույց տվեց, որ Հայաստանի ներկայիս կառավարությունը լուրջ խնդիրներ ունի սպառնալիքները կանխատեսելու և դրանց հակազդելու հետ կապված:
Դա էլ հենց հանգեցրել էր ինչպես 44-օրյա պատերազմի աղետալի արդյունքներին, այնպես էլ հետպատերազմյան առկա խնդիրներին: Եվ ամենաանհանգստացնողն այն է, որ Հայաստանի իշխանությունը ոչ մի եզրակացություն չի արել իր իսկ նախկին կոպիտ սխալներից: Բանակի բարեփոխումների ոլորտում կառավարության ծրագիրը նույնպես բազմաթիվ հարցեր է առաջացնում: Փաստորեն, պրոֆեսիոնալ բանակին անցնելու պատրվակով առաջարկվում է ոչնչացնել հայկական կողմի ռևանշի նույնիսկ տեսական հնարավորությունը:
Ի դեպ, խորհրդարանում ունեցած ելույթներում իշխող կուսակցության պատգամավորներն ուղղակիորեն կոչ էին անում մոռանալ ռևանշի, մասնավորապես Շուշին վերադարձնելու մասին: Ավելին, նախկին նախագահներ Ռոբերտ Քոչարյանին և Սերժ Սարգսյանին ուղղված ավանդական մեղադրանքներին ավելացել է նախկին վարչապետ Վազգեն Սարգսյանի դեմ մեղադրանքը, որ նա հեղաշրջում է կատարել 1998 թվականին և թույլ չի տվել առաջին նախագահ Լևոն Տեր -Պետրոսյանին հայկական կողմից միակողմանի զիջումներով (փաստացի Արցախի ճանաչումը որպես Ադրբեջանի մաս) լուծել Ղարաբաղի հարցը:
Այսպիսով, Ղարաբաղյան առաջին պատերազմի հերոսներին ամբողջությամբ վարկաբեկելու՝ 2018 թվականին սկսված գիծը շարունակվում է: Այնպիսի զգացում կա, որ Փաշինյանն ու իր թիմը փորձում են վարկաբեկել Ղարաբաղյան առաջին պատերազմը հաղթողներին, որպեսզի նրանց հիշատակումը լուրջ խնդիրներ չստեղծի իրենց համար հետագա ներքաղաքական պայքարում: Չնայած պրոֆեսիոնալ բանակի անցումը գեղեցիկ է հնչում, սակայն Հայաստանը դրա համար չունի համապատասխան ֆինանսական, տեխնոլոգիական և մարդկային ռեսուրսներ: Անգամ նույն Իսրայելը, որն ունի այդ ամենը, չգիտես ինչու, չի շտապում անցնել պրոֆեսիոնալ բանակի և շարունակում է բանակ զորակոչել նույնիսկ կանանց: Փաշինյանի նպատակը հասկանալի է. անցումը իբր պրոֆեսիոնալ բանակի և ծառայության ժամկետի կրճատումը մի կողմից՝ թույլ կտա ստանալ ընտրազանգվածի այն հատվածի աջակցությունը, որը չի ցանկանում վտանգել իրենց երեխաների կյանքը երկրի պաշտպանության համար: Դա մի տեսակ «կաշառք» է այն հասարակությանը, որ աչք է փակել Արցախի և Հայաստանի տարածքների հանձնման վրա:
Մյուս կողմից՝ ռազմական բարեփոխումների պատրվակով կարելի է փորձել թուլացնել Մոսկվայի ազդեցությունը հայկական բանակի վրա: Ընդհանրապես, Փաշինյանի օրոք հայ-ռուսական հարաբերությունները ստացել են շատ տարօրինակ և հակասական բնույթ: Մի կողմից՝ Փաշինյանը անվտանգության ոլորտը փաստացի փոխանցել է Ռուսաստանին. ռուս զինվորներն ու սահմանապահները նաև պատասխանատվություն կստանձնեն Ադրբեջանի հետ սահմանը պաշտպանելու համար:
Մյուս կողմից՝ Փաշինյանը (և հատկապես նրա թիմի մի շարք ականավոր անդամներ) դեռ «խորթ» է Ռուսաստանի համար, և նա վախենում է, որ Մոսկվան կփորձի հեռացնել իրեն: Այդ իսկ պատճառով պետական ապարատում և հատկապես ուժային կառույցներում Ռուսաստանի ազդեցության թուլացման հետևողական քաղաքականություն է իրականացվում: Պատահական չէ, որ ինքը՝ վարչապետը, և իր թիմի անդամները Բաքվի բոլոր ագրեսիվ գործողություններին ի պատասխան հայտարարում են, որ դրանք իրականում Ադրբեջանի և Ռուսաստանի միջև ձեռք բերված պայմանավորվածությունների խախտումներ են՝ փորձելով պատասխանատվությունը ամբողջությամբ դնել Մոսկվայի վրա:
Իսկ իշխանությունների հետ կապված լրատվամիջոցները, քաղաքական գործիչներն ու փորձագետները, որոնք շատ տարօրինակ «զուգադիպությամբ» բոլորը արևմտամետ են, ուղղակիորեն են մեղադրում Մոսկվային սահմանային բոլոր խնդիրների համար՝ «մոռանալով» Հայաստանի իշխանությունների գոյության և երկրի տարածքային ամբողջականության համար նրանց պատասխանատվության մասին: Միևնույն ժամանակ, պարզ չէ, թե ինչո՞ւ Ռուսաստանը կամ որևէ այլ երկիր պետք է ուժային քայլեր ձեռնարկի Հայաստանի տարածքը պաշտպանելու համար, եթե երկրի ղեկավար Փաշինյանն ինքը հրապարակայնորեն հայտարարում է, որ մտադիր չէ «պատերազմել Սև լճի 30 տոկոսի համար»:
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
