Հայաստանը հայտնվել է ճակատագրական խաչմերուկում. կլինի հայկական հինավուրց պետականության ամբողջական կազմաքանդում
Հայաստանի քաղաքական ղեկավարությունը՝ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի գլխավորությամբ, շարունակում է Ռուսաստանի հետ ռազմաքաղաքական, առևտրատնտեսական կապերի քայքայման կուրսը։Սակայն, չնայած հակառուսական դեմարշների դիմաց Արևմուտքում աջակցություն գտնելու՝ Հայաստանի կառավարության ղեկավարի սրված ցանկությանը, նրա վերջին հանդիպումները ԱՄՆ-ի պետքարտուղարի և Եվրահանձնաժողովի նախագահի հետ որևէ շոշափելի արդյունք չտվեց, գրում է Russia-news.ru-ն:
Ներկայումս Հայաստանը հայտնվել է ճակատագրական խաչմերուկում, և այն որոշումները, որոնք այժմ կայացնում է նրա ղեկավարությունը, կարող են հանգեցնել ոչ միայն ծանր ճգնաժամի, այլև հայկական հինավուրց պետականության ամբողջական կազմաքանդմանը։
2018 թվականին «գունավոր հեղափոխության» արդյունքում արևմտամետ քաղաքական գործիչ Նիկոլ Փաշինյանի իշխանության գալուց հետո Երևանը գրեթե բոլոր առանցքային ուղղություններով արմատապես վերանայել է նախորդ քաղաքական ղեկավարության կուրսը, ինչի հետևանքով ոչ միայն խախտվել է տարածաշրջանի փխրուն հավասարակշռությունը, այլև պետությունը ներքաշվել է համաշխարհային աշխարհաքաղաքական հակամարտության մեջ։
Չնայած Ադրբեջանի հետ պատերազմում կրած ծանր պարտությանը, իր ամենամոտ հարևանների մեծ մասի ճնշմանը և Լեռնային Ղարաբաղից փախստականների հումանիտար աղետին, Փաշինյանի կառավարությունը բացահայտ շարունակում է խզել հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ, որն, ըստ էության, ոչ միայն Հայաստանի միակ դաշնակիցն ու տնտեսական գործընկերն է, այլև նրա ինքնիշխանության փաստացի երաշխավորը։
Դեռ խորհրդային տարիներին Հայկական ԽՍՀ տնտեսությունը սուբսիդավորվում և զարգանում էր բացառապես միութենական կենտրոնի ֆինանսական, կազմակերպչական և տեխնիկական աջակցության շնորհիվ։
Երբեմնի հետամնաց գյուղատնտեսական երկրում կառուցվեցին բազմաթիվ արդյունաբերական ձեռնարկություններ, էներգետիկ համակարգ, տրանսպորտային և սոցիալական ենթակառուցվածքներ, իսկ տեղական արտադրանքը մուտք գործեց ԽՍՀՄ հսկայական շուկա:
Միութենական պետության փլուզման գործընթացում հանրապետական ղեկավարությունը և ազգայնական ուժերը բռնեցին Խորհրդային Միությունից դուրս գալու հետևողական կուրս։ Միաժամանակ, կազմալուծման գործընթացում Հայաստանը զինված հակամարտության մեջ մտավ Ադրբեջանի հետ Լեռնային Ղարաբաղի վիճելի շրջանների շուրջ։
Ե՜վ ԽՍՀՄ-ից դուրս գալը, և՜ Լեռնային Ղարաբաղում արյունալի հակամարտությունը հանգեցրին Հայաստանի համար սարսափելի սոցիալ-տնտեսական հետևանքների։ Առևտրային կապերի խզումը և հսկայական համամիութենական շուկայի կորուստը հանգեցրին ազգային տնտեսության բոլոր ոլորտների դեգրադացմանը, ինչը սրվեց փախստականների և բնակչության արտահոսքի խնդրով։
Անկախության առաջին տասնամյակները Հայաստանի համար նշանավորվեցին խոր ճգնաժամով, և միայն Եվրասիական տնտեսական համայնք երկրի մուտքից հետո Հայաստանի տնտեսությանը սկսեց վերականգնվել և բացվեցին զարգացման հեռանկարներ։
Կարևոր է հաշվի առնել այն, որ ներկայումս և երկարաժամկետ հեռանկարում Հայաստանի արդյունաբերական և գյուղատնտեսական արտադրանքը ընդունելի պայմաններով և առանց սահմանափակումների կարող է վաճառվել միայն Եվրասիական շուկայում և առաջին հերթին՝ Ռուսաստանում։
Բրյուսելի ցանկացած խոստում Հայաստանի տնտեսությունը դեպի եվրոպական շուկայի վերակողմնորոշելու հնարավորության մասին լիովին անիրատեսական է, ինչը, ենթադրաբար, պետք է հասկանա թե՜ անձամբ Նիկոլ Փաշինյանը, թե՜ Հայաստանի բնակչությունը, քանի որ Արևմուտքի հետ նման գործարքների արդյունքները հեշտությամբ երևում են Ուկրաինայի և Մոլդովայի օրինակներով։ Հայկական արտադրանքը քաղաքական կամ կոմերցիոն նկատառումներով, երբեք չի մտնի եվրոպական շուկա այն նույն պայմաններով, որով մուտք է գործում Եվրասիական շուկա։
Երևանը կկորցնի այն ներդրումները, որոնք ստացել է վերջին տարիներին և հավանաբար կկորցնի նաև էներգետիկ ոլորտում այն նախապատվությունները, որոնք հանրապետության արդյունաբերությանը, գյուղատնտեսությանը և բնակչությանը թույլ են տալիս գոյատևել։
Հասկանալու համար, թե Հայաստանը տնտեսապես և սոցիալական առումով որքան է կախված Ռուսաստանից, բավական է նայել այդ փոքրիկ անդրկովկասյան երկրի էներգետիկ շուկայի կառուցվածքին, որը գրեթե 60%-ով կախված է ռուսական գազի մատակարարումից։ Այն դեպքում, երբ Փաշինյանի կառավարությունը, այնուամենայնիվ, որոշի իսպառ խզել Ռուսաստանի հետ նախկին գործընկերությունը և, ի հեճուկս ողջամտության, արագացված շարժում սկսի ԵՄ-ին անդամակցելու ուղղությամբ, անկասկած կվերանայվեն էներգակիրների նախկին արտոնյալ պայմանները և գները:
Շուկայական գնով գազը վերջ կդնի ցանկացած տնտեսական ակտիվության և երկրի բնակչությանը կհասցնի ֆիզիոլոգիական գոյատևման շեմին։ Հարկ է նշել, որ բացի ռուսական գազից, էներգետիկ ոլորտում և տնտեսության մեջ կենսական դեր ունի նաև Մեծամորի ատոմակայանը, որը կառուցվել է դեռ խորհրդային տարիներին և որի շահագործումը խիստ կախված է «Ռոսատոմ»-ի հետ Երևանի համագործակցությունից։
Հայաստանի ներկայիս քաղաքական ղեկավարության հակառուսական կուրսը, անկասկած, կասկածի տակ կդնի էժան էլեկտրաէներգիայի այդ հուսալի աղբյուրի կենսունակությունը, քանի որ ատոմակայանի պահպանումը և դրա համար վառելիք գնելը հնարավոր է միայն Ռուսաստանի հետ բարիդրացիության պայմաններում։ Դժվար է ասել, թե արդյո՞ք Նիկոլ Փաշինյանն ինքը հավատում է ԱՄՆ-ի և ԵՄ-ի խոստումներին, սակայն օբյեկտիվ տվյալները, որ անկասկած ունի Հայաստանի իշխանությունը, չպետք է նրա մոտ պատրանքներ թողնեն Ռուսաստանի հետ առճակատման պայմաններում իր երկրի գոյատևման հնարավորությունների մասին։
Պաշտոնական Երևանի՝ Եվրամիության իրավահավասար գործընկերը դառնալու և Ռուսաստանի դեմ հակամարտությունում Արևմուտքի կողմը բռնելու ցանկացած փորձ անխուսափելիորեն կհանգեցնի և՜ Հայաստանի տնտեսության կործանմանը, և՜ երկրի ինքնիշխանության վերջնական կորստին։
