Արդյո^ք Փաշինյանի իշխանությունը կգոյատևի.Չպետք է մոռանալ, որ նա ևս իշխանության է եկել ժողովրդական վրդովմունքի ալիքով
Ապրիլին Տավուշի մարզի գյուղերում սկսված զանգվածային բողոքի ակցիաները վերաճել են քաղաքացիական անհնազանդության ակցիաների ամբողջ Հայաստանում։ Երևանում ոստիկանությունը ցուցարարներին բերման է ենթարկում, թեև բոլորին էլ նույն օրն ազատ է արձակում:Այս բողոքի տարբերությունը նախորդներից այն է, որ առաջին անգամ այն ղեկավարում է Հայ առաքելական եկեղեցու ներկայացուցիչ. «Տավուշը հանուն հայրենիքի» շարժումը գլխավորում է Տավուշի թեմի առաջնորդ Բագրատ սրբազան Գալստանյանը։ Նա արդեն վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հրաժարականի պահանջն է ներկայացրել։ Հայ քաղաքագետ Հրանտ Միքայելյանը «iz.ru»-ի հետ զրույցում ընդգծել է, որ բողոքի ակցիան եկեղեցին չի վերահսկում որպես կառույց կամ ինստիտուտ, այստեղ առկա է կոնկրետ արքեպիսկոպոսի հստակ ղեկավարությունը, առանձին քահանաների որոշակի աջակցությունը և կաթողիկոսի օրհնությունը, բայց դա եկեղեցու բողոքը չէ։
«Հայկական քաղաքականության մեջ ընդհանրապես կա լիդերության սուր պակաս, որի արդյունքում էլ շատ վառ է Բագրատ արքեպիսկոպոսի կերպարը։ Ուստի ընդդիմադիր ուժերն այսօր ավելի հավանական է, որ միանան բողոքի ակցիային, քան փորձեն ղեկավարել այն»,- ասել է փորձագետը:
Ընդդիմադիր կուսակցությունների ներկայացուցիչներն արդեն իսկ հայտարարել են Փաշինյանի դեմ իմպիչմենտի գործընթաց սկսելու մտադրության մասին, ինչի մասին հայտարարել է նաև Գալստանյանը։ Հաշվի առնելով այն, որ իշխող` «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցությունը վերահսկում է Ազգային ժողովի մանդատների մեծ մասը, խնդիրը գործնականում անհնարին է թվում։
Սպասել, որ «Քաղաքացիական պայմանագրից» ինչ-որ մեկը դեմ դուրս կգա Փաշինյանին` տարօրինակ է թվում: Միևնույն ժամանակ, վարչապետի ընտրական աջակցությունը կարելի է անվանել սահմանափակ, ասել է Հրանտ Միքայելյանը. Փաշինյանին սատարում է բնակչության մոտ 25 տոկոսը:
«Դա շատ քիչ է կայունության համար, բայց ոչ կրիտիկական իշխանության կորստի տեսանկյունից։ Դա նման է Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի աջակցության մակարդակին, ով դժվարություններով, մշտական բողոքի ակցիաներով, բայց ոստիկանության աջակցությամբ դեռ պահպանում է իշխանությունը։
Ինչ վերաբերում է ինստիտուցիոնալ վերահսկողությանը, ապա իշխանության ներսում չկա համակարգային ընդդիմություն, չկան պառակտումներ, ճեղքեր։ Բայց եթե իշխանության ներսում լինի անկման մտավախություն, ապա նման պառակտում կարող է առաջանալ»,- ասել է Միքայելյանը։
Միաժամանակ փորձագետը նշել է, որ այսօր Փաշինյանի իշխանությունը կորցնելու հավանականությունը պետք է ցածր գնահատել։ Չպետք է մոռանալ, որ Փաշինյանը ևս իշխանության է եկել ժողովրդական վրդովմունքի ալիքով, և, հետևաբար, Հայաստանում իշխանափոխության հավանականությունը չի կարելի ամբողջությամբ զեղչել, թեև դրա հավանականությունը մնում է ծայրահեղ ցածր, «iz.ru»-ին ասել է քաղաքագետ Կիրիլ Ավերյանովը։
«Ներկայիս անկարգությունները հիմնված են ազգային հպարտության կարգախոսների վրա։ Հայերի կարծիքով` անհանդուրժելի է, որ իրենց կառավարությունը զիջումների է գնում իրենց էքզիստենցիալ թշնամուն՝ Ադրբեջանին։ Իսկ իշխանությունն իր հերթին ելնում է նրանից, որ Բաքվին զիջումները երաշխավորում են Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև խաղաղությունը,- կարծում է փորձագետը,- այսօր Հայաստանում հասարակությունը բավականին բուրժուականացված է, և մի կողմից` խաղաղության և հանգստության, մյուս կողմից` ազգային հպարտության միջև ընտրություն կատարելիս, այնուամենայնիվ, կընտրեն առաջինը»։
Փաշինյանի ռեժիմի կայունությունը բացատրվում է ոչ միայն խորհրդարանական մեծամասնությամբ և հայ հասարակության կայունության պահանջով,- կարծում է Հարավային Կովկասի հարցերով փորձագետ Անդրեյ Արեշևը։
«Փաշինյանի կառավարության դիրքերը, իհարկե, բավականին ամուր են` առաջին հերթին անվտանգության բլոկի աջակցությամբ, ինչպես նաև արտաքին ուժերի այն կուրսի հաստատմամբ, որն այժմ կա Ադրբեջանի հետ հարաբերություններում։ Դա ենթադրում է սահմանի հատվածների սահմանազատում»,- ասել է նա «iz.ru»-ին:
Միևնույն ժամանակ, եկեղեցու ներկայացուցիչների դերը ներկա ժողովրդական վրդովմունքում,- շարունակել է Արեշևը,- կապված է առաջին հերթին քաղաքական բողոքի ցանկացած ձևի ձախողման և ընդդիմադիր կուսակցությունների վարկաբեկման հետ։
Նշենք, որ բողոքի ցույցերի ֆոնին Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև բանակցային գործընթացը շարունակվում է։ Հայաստանի բնակիչների վրդովմունքը պայմանավորված է հենց այն հանգամանքով, որ տարածքների սահմանազատման գործընթացները տեղի են ունենում ամբողջությամբ Բաքվի պահանջներին համապատասխան: Այդ մասին վերջերս հայտարարել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը.
«Դա մեր պայմաններով է և դա մեր հերթական հաղթանակն է»։
Միևնույն ժամանակ, ընդհանուր առմամբ, հայ հասարակությունը կողմ է հարևանների հետ հարաբերությունների կարգավորմանը, սակայն այդ գործընթացում ՀՀ կառավարության զիջումները շատերի կողմից չափազանցված են համարվում։
«Հայաստանում դժվար թե որևէ մեկը դեմ լինի Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ հարաբերությունների կարգավորմանը։ Այլ բան է, թե ի՞նչ պայմաններով է դա տեղի ունենում։ Կարծում եմ, որ Հայաստանի բնակչության մի զգալի մասը վստահ չէ, որ եթե այսպես շարունակվի, ապա, ի վերջո, Հայաստանի սահմանը չի անցնի Երևանի կենտրոնով։
Հասարակությունը վախենում է հետագա զիջումներից և անորոշությունից։ Եվ միևնույն ժամանակ փորձագետները հասկանում են, որ Հայաստանի ներկայիս իշխանություններն աշխատում են պաշտոնական Բաքվի հետ լիովին համաձայնեցված»,- պարզաբանել է Անդրեյ Արեշևը։
Ինչ էլ որ լինի, փորձագետները հայտարարված նպատակներին հասնելու առումով ցույցերի հեռանկարներ չեն տեսնում: Փաշինյանը հույսը դնում է ոչ միայն ներքաղաքական, այլ նաև արտաքին աջակցության վրա, իսկ ընդդիմադիր ուժերը դժվար թե բավարար քաղաքական կապիտալ ունենան։
Այնուամենայնիվ, այս բողոքի շարժումն ինքնին որոշ ժամանակ կտևի և հավանաբար կկարողանա որոշակի ազդեցություն ունենալ երկրի քաղաքական իրավիճակի վրա։
