Մենք շուտով կիմանանք, թե ովքեր են եղել Crocus City Hall-ի ահաբեկչության պատվիրատուները. փորձագետ          Տեսանյութ.Արա, դուք վախեցած եք,Ճիշտ եք անում, որ վախենում եք.պահը մոտենում է.ինչ պլանավորել ենք, անելու ենք       Պուտինը հաջորդ հանդիպման ժամանակ Փաշինյանին ասել է. «Մենք զարմացած էինք, որ դուք այդպես որոշեցիք՝ ԼՂ-ն ճանաչել է Ադրբեջանի մաս    

05 մար 2021 12:20

Շախմատի ֆեդերացիայի մթնոլորտը բարդակ է,ոչ միայն Լեւոն Արոնյանը, Տիգրանն էլ, Գաբին էլ են ուզում հեռանալ Հայաստանից

  Past.am-ը գրում է.
Հայաստանի շախմատի հավաքականի եւ շախմատային օլիմպիադայի եռակի չեմպիոն Լեւոն Արոնյանն օրեր առաջ մի հուզիչ տեքստ էր գրել՝ նկարագրելով, թե ինչ է կատարվում շախմատում 2018 թվականից հետո, եւ ափսոսանք էր հայտնել, որ հեռանում է Հայաստանից ու այլեւս հանդես չի գալու Հայաստանի դրոշի ներքո․ նա պատրաստվում է մեկնել ԱՄՆ՝ մշտական բնակության։ Շախմատի ֆեդերացիայի փոխնախագահ Սմբատ Լպուտյանը հայտնել էր, թե տեղյակ չէ՝ կառավարությունը փոխանցե՞լ է խոստացված 133 հազար 200 դոլարը, որը վարչապետը խոստացել էր տրամադրել Արոնյանի համար գերհզոր համակարգչի ձեռքբերման եւ անձնական մարզչի ֆինանսավորման համար, որպեսզի նա պատրաստվի աշխարհի չեմպիոնի հավակնորդների առաջիկա մրցաշարին։ Հիշեցնենք, որ այս գումարի չտրամադրելն էր նաեւ դարձել Արոնյանի նեղանալու պատճառներից մեկը։ Մենք զրուցեցինք Շախմատի ֆեդերացիայի վարչության անդամ Հովիկ Խալիկյանի հետ, ում աշակերտն է եղել Լեւոն Արոնյանը։


 - Սմբատ Լպուտյանը հայտնել էր, որ առաջիկայում հայտարարությամբ հանդես կգա։


- Չգիտեմ, բայց Լեւոն Արոնյանը քաղաքական գործիչ չէ, ինքը շախմատիստ է, մեր լավ շախմատիստն է, իմ աշակերտն է եղել։


- Այնուամենայնիվ, այդ թանկարժեք գերհզոր համակարգչի եւ մնացած տողերի համար գումար փոխանցվե՞լ է։


- Որքան տեղյակ եմ՝ այս կառավարությունը գումար տվել է։ 
Ասեմ, որ նախորդ կառավարությունը շատ ավելի շատ գումարներ էր տալիս, լկստվացնում էր։ Բնական է, որ էս կառավարությունը, որ չի տալիս (այնքան, ինչքան նախկինում)․․․․ թեեւ ասեմ, որ ինքն արժանի էր էդ ամեն գումարներին, որովհետեւ հայրենիքի համար են էդքան գործ անում։ Բայց այդ ամենը, կոմպյուտեր-բան, հիմնական պատճառը չեն, որ գնացել է։ Չեմ ուզենա, որ Արոնյանի նման շախմատիստը նսեմացվի, ասեն՝ կոմպյուտեր չեն տվել, գնում ա։ Արոնյանը լուրջ տղա է, հարենասեր տղա է, ու դա չէ պատճառը, որ ինքը Հայաստանից գնում է։
 Ի դեպ, ես իմ աջ ձեռքով եմ տվել կաշառքը՝ Արոնյանին հայ սարքել․․․ ե՛ւ Արոնյանին, ե՛ւ Գարրի Կասպարովին։




- Իսկ ի՞նչն է հեռանալու պատճառը։ 


- Մթնոլորտը։ Շախմատի ֆեդերացիայի մթնոլորտը բարդակ է։ Ասեմ նաեւ, որ ֆեդերացիայում կա մի ընդդիմություն, դա ես եմ՝ որ իմ ստեղծած շախմատի համակարգը քանդեցին։ Էդ թիմը, որ էդքան չեմպիոններ տվեց, դա իմ թիմն է, իմ դպրոցի, շախմատի օլիմպիական հերթափոխի դպրոցի թիմն է։ Իմ անձնական աշակերտներն են, իմ քափուքրտինքն է։ Հետո տվեցինք Սերժին, ինքը քաղաքականացրեց, ասին՝ երկրի նախագահ է, թող քաղաքականացնի, բայց ես բազմիցս Սերժին ասել եմ, որ շախմատի հերն անիծում եք, այդ թվում՝ շախմատը դպրոցներ մտցնելով։ 




- Այսինքն՝ Դուք ընդդիմություն եք եղել թե՛ Սերժ Սարգսյանի ժամանակ, թե՛ նորերի՞։


- Չէ, նորերի հետ առանձնակի բան չեմ ունեցել։ Բայց նորերը, որ եկել են, Շախմատի ֆեդերացիա հլը չեն հասցրել մուտք գործել, էլի։ Փորձեցին ինչ-որ քայլեր անել, ինչ-որ լուծումներ տալ, դիմադրության արժանացան էն… սպորտն ո՞վ էր ղեկավարում, Արայիկ Հարությունյանի կողմից։ Մենք լավ ծրագիր էինք արել՝ շախմատը վերակենդանացնելու՝ Մխիթար Հայրապետյանի հետ։ Դե, ուժերը Մխիթարի չպատեցին։ Բան չունեմ ասելու, Արայիկի վրա չկարեցավ։ Շախմատի մթնոլորտը դարձավ տենց կեղտոտ մթնոլորտ։ Մյուսներն էլ․․․ հո մենակ Արոնյանը չէ, Տիգրանն էլ ուզում է գնա, Գաբին էլ։ Սաղ էլ կթողնեն կգնան։


- Բա այդպես ո՞նց կլինի։ Չէ՞ որ Հայաստանը եղել է շախմատային գերտերություն։


- Հայաստանն այլեւս շախմատի գերտերություն չէ ու չի կարա լինի, որովհետեւ Լպուտյանի գլխավորած շախմատը շախմատը տարավ կործանման։ Էսօր շախմատի համար մեկ տոռմուզը Սմբատն ա՝ իր քաղաքականությամբ ավերեց շախմատը, քաշվեց մի կողմ։ 


- Ի՞նչ արեց կոնկրետ։ Ինչո՞վ, շարունակելով շախմատը քաղաքականացնելու Սարգսյանի գի՞ծը։


- Չէ, չէ, Սարգսյանը շախմատի հետ․․․ էնքանով, որքանով որ փող էր տալիս։ Ուղղակի Լպուտյանի խելքին ընկավ, տենց վարի տվեցին։


- Ի՞նչ արեց Լպուտյանը։


- Կազմակերպչական բաներով շատ քանդեց։ Հետո շատ կեղտոտ մթնոլորտ դարձավ շախմատում։ Դա մի քիչ էլ հնուց եկող էր։ Երբ ժամանակին Արոնյան Լյովիկին ինքը քշեց Հայաստանից, երբ Հայաստանի հավաքականում ջահելների ճամփեքն էին փակում։ Դե, չէին հասկանում՝ շախմատը ոնց պետք է զարգացնեն, բան․․․ ցեմենտի գործարանի նման զարգացնում էին։


- Իսկ Մխիթար Հայրապետյանն ի՞նչ էր ուզում անել ֆեդերացիայում։


- Մխիթարի անձը հարգելով հանդերձ, Ձեզ ասեմ՝ իր ուժերը չէին պատի անել էն բարեփոխումները, ինչ որ կարար աներ երկրի նախագահը։ Այսինքն՝ շախմատիստները լկստված էին, իրենք սովոր էին՝ երկրի նախագահը 10-15 տարի ուշադրություն է դարձրել։ Ինչ փողեր պետք է եղել, տվել է, ում պետք է՝ ասել, նվեր, բան, Մխիթարն էս հնարավորությունները չունի։ Ավելին, ինքն իր թիմի մեջ հակառակորդներ ունի։ Արայիկն իրեն թշնամություն էր անում։ Մխիթարը շատ լավ բաներ էր ուզում անել։


- Օրինակ։


- Ինքն արդեն շատ լավ բան արել ա, քաղաքի շախմատի բոլոր դպրոցները, որ էսօր գործում են, 8, 9, 10 դպրոց կա, ու ստանում են ամենաբարձր աշխատավարձը, ու շախմատիստներն էսօր կարողանում են էս պայմաններում դիմակայել, դա Մխիթարի շնորհքով է։ Ինչ-որ բաներ անում էր ու շախմատ մտնելով՝ նորմալ բաներ պլանավորել էր։ Ես էլ էի անում, որ մուտքն ընդունելի լինի ֆեդերացիայի էն կողմի համար, որոնք միանգամից չէին կարողանում երես թեքել Սերժից։ Շախմատի ֆեդերացիան էսօր համալրված է Սերժի կողմնակիցներով, քաղաքի ֆեդերացիան՝ Մխիթարի կողմնակիցներով, ու համարյա իրար հետ չեն խոսում։ Ֆեդերացիայի նիստերին չեն մասնակցում, քննարկումներին չեն մասնակցում։


- Բայց ինչո՞ւ է Մխիթարը փորձագետներ հրավիրել, որոնք ասել են, որ «Լեւոն Արոնյանն այլեւս պոտենցիալ չունի»։ Ու այս «դատավճռից» անմիջապես հետո Ստավանգերի հեղինակավոր մրցաշարին նա պարտության մատնեց ե՛ւ աշխարհի չեմպիոնին, ե՛ւ աշխարհի թիվ երկու խաղացողին:


- Արոնյանի պետենցիալն իր ռեյտինգն է․ արդեն 20 տարի է՝ լավագույն տասնյակում է։ Էլ ի՞նչ պոտենցիալ ստուգել։ Ես չեմ կարծում, որ Մխիթարը տենց բան ասած լիներ։ Եթե ինքն ասել է․․․ ուրեմն ո՞ր մի դեբիլն է ասել։ Մի անգամ նման հիմարություն արել էր Լպուտյանը, մենք մամուլով բան արեցինք։ Արոնյանին Թիֆլիս գնալուց առաջ ասել էր՝ չես կարա խաղաս, ես էլ մամուլով հրապարակեցի․ «Արի, ավելի լավ է՝ մարզչական աշխատանքով զբաղվի»։ Դրանից հետո Արոնյանն աշխարհի գավաթ կրեց։ Դրանք լրիվ սուբյեկտիվ կարծիքներ են։


-  Խանդո՞ւմ էր Լպուտյանն Արոնյանին։


- Խանդելը… տենց հասկացություն չկա, որովհետեւ Լպուտյանն իր խաղամակարդակով շատ հեռու է Արոնյանից։ Ժամանակին Լպուտյանն Արոնյանին հեռացրել ա Հայաստանի շախմատի թիմից, դրա մասին անդրադարձ եղել է։


- Այնուամենայնիվ, ինչո՞ւ է, ըստ Ձեզ, գնում Արոնյանը, որովհետեւ իրեն Հայաստանում չե՞ն գնահատում։


- Չի կարելի այդպես ասել։ Ինքը լավ մարդ է։ Դա պատրվակ է, որ, իբր, իշխանություններից նեղացած է, որովհետեւ, եթե իշխանություններից նեղացած գնար, ինքը դրոշը չէր փոխի։ Ինքը ֆեդերացիայի ֆլագն էլ է փոխում, ինքն ԱՄՆ-ից է հանդես գալիս։ Ռոնալդոն որ գալիս է, խաղում է Պորտուգալիայում, ինքն այդ երկրի դրոշի տակ է, չէ՞, հանդես գալիս։ Ինքն էլ կարար դրոշը չփոխեր։ Արոնյան Լեւոնի գնալը կոմպլեքս երեւույթ է։ Տհաճ է ֆեդերացիան, որովհետեւ թուլացել է, չկա էլ նախկին ֆեդերացիան։


- Ասում եք՝ Մխիթարը չէր կարող, սահմանափակ հնարավորություններ ուներ, նորեկ էր ֆեդերացիայում։ Իսկ ինչո՞ւ եկավ, ամեն տեղ ջահելները, նորեկները եկան ու ամեն տեղ ավերեցին։ Թող չգար։


- Նույն հարցը կարայիք տայիք՝ ինչի՞ Սերժ Սարգսյանը մտավ Շախմատի ֆեդերացիա, թող չգար։


- Բայց հայտնի շախմատիստ չէ՞ր։


- Սերժ Սարգսյանը երբեք հայտնի շախմատիստ չի եղել։ Իր մտածելակերպը շախմատային կար, ինքը, համենայնդեպս, ավելի շատ է սիրում շախմատ խաղալ, քան Բոտվիննիկը։ Սիրում ա, բայց իրեն բերեցինք շախմատ ոչ թե նրա համար, որ շախմատ է սիրում, այլ նրա համար, որ ինքը կարա ֆինանսավորի, խնդիրներ լուծի։


Մեկնաբանություններ


Համընկնող լուրեր