Փաշինյանն է քանդել բանակցային գործընթացի հիմքերը և դրանով իսկ պատերազմը դարձրել հնարավոր, ոչ թե Ռուսաստանը
fondsk.ru-ն «Փաշինյանը կրկին պատերազմում պարտության մեղավորներ է փնտրում» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ Հայաստանի իշխանությունները դեմ չեն պատերազմի ելքի պատասխանատվությունը Ռուսաստանի վրա դնելուն:«Հայաստանի Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանի և վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի վերջին սկանդալային հայտարարությունները ևս մեկ անգամ հաստատել են նրանց՝ անպատասխանատու մանիպուլ յատորներ լինելու համբավը, նրանք գործում են բացառապես անձնական իշխանության պահպանման նկատառումներով, ինչը կատարվում է նույնիսկ ինքնիշխանության մնացորդները տալու և պետական առանցքային ինստիտուտները և առաջին հերթին բանակը վարկաբեկելու գնով։ Դա վերաբերում է նաև արտաքին քաղաքականության ոլորտին, որտեղ գործող իշխանությունների առաջարկով նպատակաուղղված կերպով առաջ են մղվում բացահայտ կեղծ և ոչ ադեկվատ թեզեր, որոնք վերաբերում են առաջին հերթին «Ղարաբաղի խնդրին» և ռուս-հայկական հարաբերություններին», - գրել է ռուս քաղաքագետ Անդրեյ Արեշևը «Ռազմաքաղաքական վերլուծություն» համացանցային ամսագրի իր հոդվածում։
Հրապարակման մեջ հիշեցվում է, որ Սիմոնյանը վերջերս Լեռնային Ղարաբաղ և Հայաստան այցելած ռուս լրագրողների հետ զրույցում, անդրադառնալով «հայ հասարակության կարծիքին», հասկացրել է, որ իբր «Ռուսաստանն է հանձնել Ղարաբաղը»։ ԱԺ նախագահի հավաստիացումներով, անցյալ տարվա պատերազմի ժամանակ Հայաստանը զինծառայողների թվի հետ կապված խնդիրներ չի ունեցել, բացակայել է բայրաքթարները խոցելու ունակ տեխնիկան, իսկ այսօր պատերազմներում ոչ թե մարդիկ են հաղթում, այլ տեխնիկան։ Սակայն, ինչպես նշել է լրագրող Ալեքսանդր Անդրեասյանը, հարավային սահմանին Հայաստանը չուներ ոչ միայն նշանակալի ուժեր, այլ նաև պաշտպանության երկրորդ գիծ Գորիսի և Կապանի գնդերը ցրելուց հետո։
Իսկ ինչ վերաբերում է հայկական կողմի զինտեխնիկայի բացակայությանը, որը կարող է խոցել բայրաքթարներ, Սիմոնյանը կա՛մ տեղյակ չէ, կա՛մ ուղղակի ստում է։ «Բայրաքթարները խոցվել են պատերազմի առաջին օրերին և բավականին հաջող։ Ուրիշ բան է, որ այն ժամանակ, ըստ հրամանի, ՀՕՊ-ի օպերատորները ոչ թե խոցման որոշում էին կայացնում ինքնուրույն, այլ, չգիտես ինչու, պարտավոր էին դա համակարգել Երևանի հետ։ Օպերատորը պարտավոր էր զեկուցել Ստեփանակերտ, որտեղից էլ զեկուցվում էր Երևան, և արդեն այնտեղ որոշում էին՝ խփե՞լ, թե՞ չխփել, և միայն դրանից հետո էր հրամանը նույն շղթայով հասնում օպերատորին: Այդ ընթացքում «Բայրաքթարը» կարող էր ոչ միայն «անհետանալ ռադարից», այլ նաև հարվածներ հասցնել նույն ՀՕՊ համակարգին, ինչը և, ընդհանուր առմամբ, տեղի է ունեցել», - գրել է ռուս զինվորական լրագրող Սեմյոն Պեգովը։ Նրա խոսքով, հայկական բանակում հիմնականում եղել են վատ պատրաստված «մոբիլիզացվածներ» և ժամկետային զինծառայողներ, որոնք հակադրվել են ադրբեջանական և թուրքական հատուկ նշանակության պրոֆեսիոնալ ջոկատներին։ Իսկ հայկական բանակում կենդանի ուժի որոշակի պակաս եղել է, պնդում է լրագրողը, ինչի մասին Սիմոնյանը չէր կարող չիմանալ:
«Եթե Հայաստանում ինչ-որ մեկը պատրաստվում էր ինչոր բան հանձնել, ապա դա անելու մի քանի տարբերակ կար, այդ թվում՝ Լավրովի պլանը», - վստահեցրել է Սիմոնյանը։ Սակայն ՌԴ ԱԳՆ-ն օպերատիվ կերպով հիշեցրել է, որ, այսպես կոչված, «Լավրովի պլանը» փաստաթուղթ է, որի վերջին տարբերակը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները 2019 թվականի հունիսին են ներկայացրել կողմերին։ Փաստաթուղթը ոչ թե «Ղարաբաղի հանձնման» մասին է, այլ Լեռնային Ղարաբաղի հակամարտության աստիճանական կարգավորման. յոթ շրջանների վերադարձ Բաքվին, բայց դա՝ պարտադիր կապակցված Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի և նրա իրավունքների ճանաչման հետ: Միաժամանակ, իրավական կարգավիճակի վերջնական որոշումը նախատեսված էր ՄԱԿ-ի կամ ԵԱՀԿ-ի հովանու ներքո անցկացվող հանրաքվեից հետո։
Կողմերը չեն մերժել այդ պլանը, չնայած հնարավոր չի եղել հասնել լիարժեք համաձայնության, և խաղաղ կարգավորման հնարավորությունները բաց են թողնվել, և ոչ Ռուսաստանի մեղքով։ Փաշինյանն է հետևողականորեն քանդել բանակցային գործընթացի հիմքերը և դրանով իսկ պատերազմը դարձրել հնարավոր և անխուսափելի։ Իսկ արդեն պատերազմի ընթացքում որոշակիորեն մերժել է այն դադարեցնելու առաջարկները։ Հայաստանի ԱԱԾ-ի նախկին տնօրեն Դավիթ Շահնազարյանը վստահ է, որ այս դեպքում խոսքը պետական դավաճանության մասին է։ «Նոյեմբերի 9-ին Ռուսաստանը տապալել է Էրդողանի, Ալիևի և Փաշինյանի համատեղ ծրագրի իրականացումը։ Նախատեսվում էր ամեն ինչ հանձնել պատերազմով։ Չի ստացվել. այն, ինչ արդեն իսկ խոստացվել էր Ադրբեջանին, պետք է տրվեր պատերազմով, հետո Փաշինյանը դա հանձնել է իր իսկ հրամանով».- պնդում է Դավիթ Շահնազարյանը, և այդ կարծիքն արժանի է ուշադրության։ Այսօր Ադրբեջանը փորձում է կրկին օրակարգի հիմնական հարցերը՝ տրանսպորտային կապերի ապաշրջափակումը և սահմանագծումը, «կարել» ուժի դիրքերից։ Ավելին, նա ակնհայտորեն փորձում է հնարավորինս շատ տարածք գրավել մինչ սահմանազատման սկսվելը։ Ռազմական վերլուծաբան Հայկ Նահապետյանը չի կասկածում, որ Ալիևն ու Փաշինյանը պայմանավորվածություն ունեն այդ հարցում, և դա թաքցնելու համար Փաշինյանը ամեն կերպ ցույց է տալիս, որ այդ տարածքները չի կարելի պահել, դրանք հանձնվում են հենց այնպես, բայց արյունով ու զոհերով։ Անդրեյ Արեշևի խոսքով, այդ սցենարը հաստատում է Ալիևի կոշտ հռետորաբանությունը, որը պնդում է, որ Երևանը պետք է կոնկրետ ժամկետ նշի «Զանգեզուրի միջանցքի» բացման համար։
Դրա մասին է խոսում նաև Փաշինյանի ագրեսիվ ու հիստերիկ պահվածքը, և որքան ժամանակ է անցնում, այնքան նա փորձում է մեղավորներ գտնել։ «Նախկին իշխանությունների հասցեին անվերջ մեղադրանքներն ուղեկցվում են Ռուսաստանի հասցեին ակնարկներով, որը իբր պատասխանատու է մի շարք ձախողումների և պարտությունների համար։ Այդ համատեքստում Ալեն Սիմոնյանի մանիպուլ յատիվ հայտարարությունները «Քաղաքացիական պայմանագրին» հավատարիմ քաղաքական ուժերի ջանքերի մի մասն են միայն՝ իրականացնելու հայերին պետականության մնացորդներից զրկելու և Հայաստանը արևմտյան և արևել յան հարևանների «հետնաբակի» վերածելու համար», – հայտարարել է Անդրեյ Արեշևը։
Մանրամասները՝ «Փաստ» օրաթերթի այսօրվա համարում
