Քաղցկեղը երիտասարդանում է.. ի՞նչն է նպաստում երիտասարդների շրջանում քաղցկեղի աճին
Քաղցկեղի տարածվածության լայնածավալ ուսումնասիրությունը ցույց է տվել, որ 50 տարեկանից ցածր մարդկանց մոտ աշխարհում քաղցկեղի դեպքերի թիվը 30 տարվա ընթացքում աճել է գրեթե 80 տոկոսով: Եվ դա ճիշտ է բոլոր երկրներում, և ոչ միայն այնտեղ, որտեղ ստեղծվել է վաղ հայտնաբերման համակարգ: Քաղցկեղը երիտասարդանում է
Քաղցկեղը համարվում է տարեցների հիվանդություն. քաղցկեղով հիվանդների 90 տոկոսը 50-ն անց է: Բայց բժիշկները գնալով նշում էին, որ քաղցկեղը երիտասարդացնում է մարդկանց: Եվ գիտնականները հաստատել են դա։
Վաշինգտոնի համալսարանի Առողջապահության չափանիշների և գնահատման ինստիտուտի (IHME) հովանու ներքո 1990թ.-ից իրականացվող «Հիվանդությունների գլոբալ բեռը» (GBD) նախագծի հիման վրա հիմնված մի խումբ փորձագետներ վերլուծել են 204 երկրներում քաղցկեղի 29 տեսակների մասին տեղեկատվությունը: Պարզվել է, որ 1990 թվականից մինչև 2019 թվականը մինչև 50 տարեկանների մոտ քաղցկեղի ախտորոշման դեպքերի թիվը 1,82-ից հասել է 3,26 միլիոնի (80 տոկոս), իսկ մահացությունն աճել է 27,7։ Ամեն տարի ավելի քան մեկ միլիոն մարդ մահանում է քաղցկեղից մինչև 50 տարեկանը։
Պատճառը արեւմտյան ապրելակերպն է
Հետազոտողները նշում են, որ դա մասամբ պայմանավորված է բարելավված սքրինինգով և հաշվետվություններով, ինչպես նաև երիտասարդների մեծ համամասնությամբ երկրներում բնակչության աճով:
Բայց հիմնական դերը, կարծում են, վարքագծային գործոններն են՝ ֆիզիկական ակտիվությունը, ծխելը, ալկոհոլը, անառողջ սննդակարգը։ Դրան նպաստում են շրջակա միջավայրի աղտոտվածությունը, հակաբիոտիկների և գենետիկորեն ձևափոխված մթերքների համատարած օգտագործումը։ Կրծքագեղձի քաղցկեղը խթանում է հակաբեղմնավորիչները, ուշ ծննդաբերությունը կամ երեխաների բացակայությունը և կրծքով կերակրելուց հրաժարվելը:
Եթե ավելացնեք քաղցկեղածին գործոնները, ինչպիսիք են քրոնիկական սթրեսը, քնի պակասը, շաքարով և կարմիր մսով հարուստ սննդակարգը, որը հանգեցնում է գիրության և շաքարախտի, դուք կստանաք արևմտյան ապրելակերպի տարրերի ամբողջական փաթեթ, որն ակտիվորեն տարածվում է վերջին տասնամյակներում:
Քաղցկեղածին սնունդ
Վերանայման հեղինակները հատկապես շեշտը դնում են սննդի վրա՝ նշելով, որ ծայրահեղ վերամշակված մթերքներով դիետան, ինչպես նաև ալկոհոլի օգտագործումը զգալիորեն մեծացնում է քաղցկեղի առաջացման վտանգը:
«Խիստ վերամշակված մթերքները՝ պատրաստի կերակուրներ, սառեցված պիցցա, սուպերմարկետի հաց, սենդվիչներ, թխվածքաբլիթներ, բլիթներ և շոկոլադ, դարձել են սովորական: Դրանք մատչելի են, պահպանվում են պահարանում և գրավիչ են: Բայց դրանք շատ անառողջ են»: ,- գրում է Էդինբուրգի համալսարանի գլոբալ հանրային առողջության բաժնի ղեկավար, պրոֆեսոր Դևի Սրիդարը The Guardian-ի հոդվածում:
Աճող ապացույցները ցույց են տալիս, որ այս մթերքները փոխում են աղիների միկրոբիոմի բաղադրությունը, որն առանցքային դեր է խաղում մարսողության մեջ, կարգավորում է իմունային համակարգը և պաշտպանում պաթոգեն բակտերիաներից: Պատահական չէ, որ կոլոռեկտալ քաղցկեղով հիվանդացության աճի ամենաբարձր տեմպերը, որը հատկապես զգայուն է սննդակարգի նկատմամբ, նկատվում է զարգացած երկրներում: Բայց ոչ բոլորի մեջ։
