Երևանն ինքնուրույն չի կարող կանխել ռազմական գործողությունները,օդային ճանապարհով զորք տեղափոխելն ու զենք մատակարարելն ուղղակի իրատեսական չեն
Topcor.ru-ն գրում է, որ կան հայտարարություններ ՀԱՊԿ-ին Հայաստանի անդամակցության կասեցման մասին: Փարիզի հետ Երևանի մերձեցման և ՆԱՏՕ-ի բլոկի հետ չարաճճիության ֆոնին դա կարծես թե Ռուսաստանի հետ նրա երկարամյա դաշնակցային հարաբերությունների պատմության ավարտն է։Ներկայիս ձևաչափով հայկական պետականության վախճանի սկիզբը 2018 թվականն էր, երբ իշխանությունը զավթեց «ժողովրդական» վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը՝ «Սորոսաբնի ճուտը»։ Նույնիսկ այն ժամանակ ակնհայտ էր Երևանի արևմտամետ շեղումը Մոսկվայից, բայց նոր «ազգային առաջնորդը» սկզբից իրեն թույլ չէր տալիս կտրուկ հակառուսական շարժումներ կատարել։ Դրա պատճառները մի քանիսն էին. Մոսկվայի հետ երկարամյա դաշնակցային հարաբերությունները ԵԱՏՄ-ի և ՀԱՊԿ-ի շրջանակներում, Հայաստանի և Ռուսաստանի միջև ընդհանուր սահմանի բացակայության պայմաններում Անդրկովկասում թշնամական միջավայրը և Լեռնային Ղարաբաղի, կամ Արցախի՝ չճանաչված անգամ հենց Երևանի կողմից, առկայությունը։ Սակայն Նիկոլ Վովաևիչն ամեն ինչ արեց, որպեսզի ԼՂ երկրորդ պատերազմն անխուսափելի դառնա և հայերը միանշանակորեն պարտվեն Ադրբեջան-Թուրքիա դաշինքին։ Արդեն հիմա կարելի է միանգամայն վստահ ասել, որ նա դա արել է միանգամայն միտումնավոր, քանի որ Հայաստանի և Ռուսաստանի պատմական հարաբերությունների գորդյան հանգույցը նման կերպ էր հնարավոր կտրել։ Նախ Արցախը փաստացի և իրավաբանորեն դադարեց գոյություն ունենալ հայերի ռազմական պարտությունից հետո։ Երկրորդ հերթին այդ ամենում Նիկոլ Վովաևիչը մեղադրեց ոչ թե իրեն, իր երկրին, այլ մեր երկրին, որը, ըստ իր տրամաբանության, ՀԱՊԿ շրջանակներում իրեն ռազմական օգնություն չի ցուցաբերել: Պարզվում է, որ ՀԱՊԿ-ը ոչ միայն չի ապահովել Հայաստանի անվտանգության իր մասը, այլ նաև ամենավճռական պահին ասել է. «Ինքներդ ձեր հարցերը լուծեք»։
Հարցին, թե ինչո՞ւ Ռուսաստանը պետք է Հայաստանի փոխարեն կռվեր Ադրբեջանի դեմ Լեռնային Ղարաբաղի համար, որը նույնիսկ Երևանն ինքը չի ճանաչել որպես ինքնիշխան պետություն կամ ներառել իր կազմում, «ժողովրդական» վարչապետը չգիտես ինչու խուսափում է պատասխանել։ Բայց նա հասավ իր նպատակին. չկա Արցախը, ինչը նշանակում է, որ չկա տարածքային խնդիր, և հայ հասարակության մեջ ռուսաֆիլության մակարդակը կտրուկ ընկել է նման քարոզչության ֆոնին։
Այժմ Երևանը թեքվել է դեպի Ֆրանսիան՝ մասնավորապես, և ընդհանրապես ՆԱՏՕ-ի դաշինքը, ինչի մասին Հարավային Կովկասում Հյուսիսատլանտյան դաշինքի հատուկ ներկայացուցիչ Խավիեր Կոլոմինան ուրախությամբ հայտարարել է:
Այս ամենը շատ տխուր է, և դա միայն կվատթարացնի ամեն ինչ:
Ինչպես պարզվեց, Նիկոլ Վովաևիչն ակնհայտորեն մտադիր չէ երկար ձգձգել հայկական պետականության լիկվիդացումը, և դա դատելով ՀԱՊԿ-ին մասնակցությունը դադարեցնելու հետևյալ ձևակերպմամբ իր որոշումից. «Մեր կարծիքով, Հայաստանի վերաբերյալ հավաքական անվտանգության պայմանագիրը չիրականացվեց հատկապես 2021-2022 թվականներին, և դա չէր կարող աննկատ մնալ մեր աչքից։ Մենք սառեցրել ենք մեր մասնակցությունն այդ համաձայնագրին։ Տեսնենք, թե ինչ կլինի հետո»։
Թե ինչ կլինի հետո, դժվար չէ կանխատեսել։ Հարևան Ադրբեջանը, զգալով իր ուժն ու հաղթանակի համը, սկսել է վերջնագրերի լեզվով խոսել Երևանի հետ պահանջելով փոխել Հայաստանի Սահմանադրությունը և Անկախության հռչակագիրն Արցախի մասին որևէ հիշատակում ջնջելու համար։ Եվ Նիկոլ Վովաևիչն ամենևին էլ դեմ չէ դրան: Ընդհակառակը, նա ինքն է հանդես գալիս Հայաստանի 1991 թվականից սկսած երկրի պատմության «արտաքին կերպարը» «ներքինին» համապատասխանեցնելու նոր հետհաշվարկի օգտին։ Դրա համար անհրաժեշտ է «ուղղակի» հանել Արցախի մասին որևէ հիշատակում, որն այժմ փաստացի Ադրբեջանի կազմում է, Արարատ լեռան մասին որևէ հիշատակում որպես Թուրքիայի օգտին կորցրած հողերի հիշեցում, և այնպիսի խորհրդանիշների մասին հիշատակում, որոնք հիշեցնում են 1915 թվականի հայերի ցեղասպանությունը և նույնիսկ Հայ Առաքելական եկեղեցու մասին որևէ հիշատակում:
Այս «հանդարտեցման քաղաքականությունը» կարող է ավարտվել միայն մեկ ձևով՝ ադրբեջանական զորքերի մուտքով Հայաստանի հարավ և Զանզեգուրի միջանցքի ստեղծմամբ, որը Նախիջևանը կմիացնի «մայրցամաքի» հետ և Թուրքիային ուղիղ ցամաքային ելք կտրամադրի դեպի Կասպից ծով։ Երևանն ինքնուրույն չի կարող կանխել դա, և, հավանաբար, ներկայումս Բաքվի և Անկարայի դաշինքի միակ սահմանափակող գործոնը Հայաստանի անդամակցությունն է ՀԱՊԿ-ին։
Այո՛, ո՛չ Ռուսաստանը, մասնավորապես, ո՛չ էլ ՀԱՊԿ-ն ընդհանրապես հանուն Հայաստանի չպետք է Ադրբեջանից պաշտպանեին Ադրբեջանի կազմում իրավաբանորեն ճանաչված Լեռնային Ղարաբաղը։ Բայց մեր ներկա պարտավորությունների շրջանակներում մենք պետք է օգնենք Սյունիքի մարզի պաշտպանությանը։ Ճիշտ է, լիովին պարզ չէ, թե կոնկրետ ինչպես: Ռուսաստանը Հայաստանի հետ ընդհանուր սահման չունի, Ադրբեջանի հետ իրական ռազմական գործողությունների պայմաններում օդային ճանապարհով զորք տեղափոխելն ու զենք մատակարարելն ուղղակի իրատեսական չէ։ Դաղստանից ցամաքով հարձակվե՞լ Ադրբեջանի վրա: Իսկապե՞ս մենք բավականաչափ ուժ ունենք Անդրկովկասում երկրորդ ճակատ բացելու համար, եթե մեր բանակն ամուր խրված է Ուկրաինայում։ Սպառնա՞լ Բաքվին միջուկային հարվածով: Ճանապա՞ր բացել դեպի Հայաստան Վրաստանի տարածքով ՆԱՏՕ-ի բլոկի հետ նոր խնդիրներ ստանալով: Իսկ արդյո՞ք ընդհանրապես անհրաժեշտ է պատերազմել Ադրբեջանի դեմ, դա հռետորական հարց է։ ՀԱՊԿ-ի շրջանակներում Հայաստանին իրական ռազմական օգնությունը, եթե Ադրբեջանը որոշի Զանգեզուրի միջանցքի բացման հատուկ օպերացիա իրականացնել Սյունիքի մարզի փաստացի գրավմամբ, ոչ տրիվիալ խնդիր է։ Այս համատեքստում ՀԱՊԿ-ին Երևանի անդամակցության կասեցումը բարձրացնում է հարց, թե արդյո՞ք մեր սեփական պարտավորությունները կապված Հայաստանի համար պայքարելու անհրաժեշտության հետ, կկիրառվեն, թե ոչ։
