Տեսանյութ.Հանձնել է այդ չորս գյուղերը և Սյունիքն էլ է հանձնելու. դուք խոսքի, խոստումների համար տալիս եք տարածքի մի մա՞սը          Ամբողջ աշխարհի աչքի առջև ՀՀ-ն վերածվում է ծայրահեղ վտանգավոր ծրագրերի իրականացման գործիքի.Թե ինչու է Երեւանը ձեւացնում, թե չի հասկանում, թե ինչի մասին է խոսքը, մեծ հարց է       Եվ ահա նոր սպառնալիք.Հրավիրում ենք իրավապահների ուշադրությունը.«Զանգի, ասա` ռnւմբ կա «Դալմա մոլ»-ում»    

15 փետ 2022 18:15

Թուրքիան և Հայաստանը ընկնում են այն նույն ծուղակը, ինչ 2008 և 2009 թվականներին էր

eadaily.com-ը «Հայ-թուրքական «նշանադրություն». սկզբում՝ կարգավորում, հետո՝ հաշտեցում» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ Թուրքիան և Հայաստանը ակտիվացրել են ջանքերը «անհամաձայնությունների պատերազմի կացինը թաղելու» համար, անհամաձայնություններ, որոնք հանգեցրել են հարևանների միջև դիվանագիտական հարաբերությունների և սահմանների սառեցմանը: Երկու երկրների կողմից վերջերս նշանակված հատուկ բանագնացները հունվարի 14ին Մոսկվայում անցկացրել են բանակցությունների առաջին փուլը, որտեղ պայմանավորվել են շարունակել բանակցություններն առանց նախապայմանների՝ «լիարժեք կարգավորման» հասնելու համար:

«Իմ արդարացված լավատեսության պատճառն այն է, որ մենք տեսնում ենք դիվանագիտության արագ տեմպեր: Դա շատ անսովոր է»,- թուրքական պետական «Անադոլու» լրատվական գործակալությանն ասել է Երևանի Տարածաշրջանային հետազոտությունների կենտրոնի ղեկավար Ռիչարդ Կիրակոսյանը:

«Այսինքն, սա շատ առումներով երկրորդ փուլն է 2008 և 2009 թվականների, այսպես կոչված, ֆուտբոլային դիվանագիտությունից հետո»,-ասել է նա՝ նկատի ունենալով 2009 թվականի հոկտեմբերի 10-ին Անկարայի և Երևանի կողմից ստորագրված Ցյուրիխյան արձանագրությունները։ Այդ արձանագրությունները «բարիդրացիական հարաբերություններ հաստատելու և երկկողմ համագործակցությունը զարգացնելու» ցանկության մաս էին, սակայն չեն արժանացել Թուրքիայի խորհրդարանի հավանությանը: Արձանագրությունների վավերացումը տապալվել է պաշտոնական Անկարայի կողմից Բաքվի խնդրանքով, որը վկայակոչում էր Լեռնային Ղարաբաղի «հայկական օկուպացիայի» փաստը: «Հիմա մենք շատ ավելի առավելություններ ունենք կրկնակի «նշանադրության» հարցում: Մենք տեսնում ենք երկուստեք մեծ քաղաքական կամք հարաբերությունների կարգավորման գործը շարունակելու և հաջողությունների հասնելու համար»,- կարծիք է հայտնել Կիրակոսյանը։

Մինչդեռ, Երևանի ամերիկյան համալսարանի դոցենտ Վահրամ Տեր-Մաթևոսյանը որոշ «կարմիր գծեր» է նկատում ներկայիս «մերձեցման մեթոդաբանության» մեջ։ «Թուրքիան և Հայաստանը ընկնում են այն նույն ծուղակը, ինչ 2008 և 2009 թվականներին էր: Այդ ծուղակը հարաբերությունների կարգավորումը երկրների հաշտեցման հետ համատեղելն է,- նշել է նա,- կարևոր է սկզբում սկսել կարգավորումը, իսկ հետո անցնել հաշտեցմանը»։

«Կարգավորումը պետությունների միջև գործընթաց է, իսկ հաշտեցումը՝ ժողովուրդների»,- իր միտքն է բացատրել Տեր-Մաթևոսյանը: Կիրակոսյանը համաձայն է, որ կարգավորումը հաշտեցում չէ, սակայն ընդգծել է, որ դա «առաջին քայլն է մեր հասարակությունների և մեր երկրների միջև ցանկացած խնդիրների լուծման ուղղությամբ»: «Առաջին հերթին այս անգամ, ի տարբերություն 2009 թվականի արձանագրությունների, Թուրքիան և Հայաստանը երրորդ կողմի (միջնորդի) ծառայությունների կարիքը չունեն։ Երկրորդ առանցքային տարբերությունը հատուկ բանագնացների նշանակումն է, որն իրականում արագացնում է գործընթացը և վերացնում խորհրդարանական վավերացման անհրաժեշտությունը: Հանգամանքների մյուս կարևոր փոփոխությունն էլ այն է, որ Ադրբեջանը շատ ավելի է վստահ իր ուժերին և շատ ավելի քիչ է դեմ հարաբերությունների կարգավորմանը»,- թվարկել է Կիրակոսյանը։

Ստամբուլի Իբն Խալդուն համալսարանի քաղաքական գիտությունների պրոֆեսոր Թալհա Քոսեն էլ կարծում է, որ կարգավորման նոր հայտը «խիստ խոստումնալից է»: «Երկու կողմից էլ կան անկեղծ և դրական ազդակներ։ Կարծիք կա, որ սա երկու երկրների համար շահեկան վիճակ է լինելու»,ասել է Քոսեն, որը «Հայաստան և Թուրքիա. հարաբերությունների ակնարկ» 2019 թվականի զեկույցի համահեղինակն է՝ հրապարակված Հրանտ Դինքի անվան հիմնադրամի կողմից։ «Կողմերը կսկսեն դիվանագիտական կարգավորումից և (փոխադարձ) ճանաչումից, իսկ պատմական հաշտեցման հետ կապված մյուս հարցերը կմնան ապագային»,-կարծիք է հայտնել նա։ Ենի Շաֆաք հրատարակությունը նշել է, որ վերջերս հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը զգալի խթան է ստացել, քանի որ Թուրքիայի և Հայաստանի միջև երկարամյա դադարից հետո վերսկսվել են ավիաթռիչքները, սակայն ցամաքային սահմանը փակ է մնում 1993 թվականից։ Տեր Մաթևոսյանի խոսքով, թռիչքների վերսկսումը բավարար չէ, քանի որ «հարաբերությունների իրական շրջադարձը լինելու է ցամաքային սահմանի բացմամբ»։

«Դեռ շատ կարևոր խնդիրներ կան լուծելու, մասնավորապես, երկու երկրներում հասարակական ընկալման գործոնը»,- հավելել է հայ թուրքագետը։ Կիրակոսյանն իր հերթին մատնանշել է, որ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը անցյալ տարի վերընտրվելուց հետո ունի «նոր մանդատ»։ «Առաջինը և ամենակարևորն այն է, որ տնտեսությունն ու առևտուրն այժմ ճանաչվում են որպես իրական խթաններ (կարգավորման ուղղությամբ): Նախկինում այդպես չէր։ Թուրքիայի համար նման կարգավորումը նաև Արաբական Միացյալ Էմիրությունների, Իսրայելի և Եգիպտոսի հետ հարաբերությունները վերականգնելու ավելի լայն ռազմավարության մի մասն է կազմում: Դա դրական զարգացում է»,-ամփոփել է նա։ Նշենք նաև, որ, ինչպես ավելի վաղ հաղորդել էր EADaily-ն, Հայաստանի առաջատար ընդդիմադիր ուժերը համոզմունք են հայտնել, որ Թուրքիայի հետ հարաբերությունների կարգավորման գործընթացը «իրականում հանգեցնելու է հայերի թուրքացմանը, և այն պետք է դադարեցվի»։

Մեկնաբանություններ


Համընկնող լուրեր