Ռուսաստանը դժգոհ է ՀՀ իշխանություններից.Մոսկվայից ճնշումը կարող է տարածվել ողջ հայ-ռուսական պարենային շուկայի, բիզնեսի վրա
ng.ru-ն «Ռուսաստանը դժգոհ է Հայաստանի իշխանություններից» վերնագրով հոդվածում գրում է, որ «Ռոսսելխոզնադզորը» քննարկում է Հայաստանից Ռուսաստան կաթնամթերքի ներմուծման սահմանափակման հարցը։ Պատճառը հայկական կողմից վատ վերահսկողությունն է, սահմանափակող միջոցների խախտումները, հայկական ձեռնարկությունների կողմից իրանական ցածրորակ հումքի օգտագործումը, որից Ռուսաստանը վաղուց է հրաժարվել։ Երևանին խնդրել են զբաղվել ստեղծված իրավիճակով։ Դա տեղի է ունենում Միջազգային քրեական դատարանի Հռոմի կանոնադրությանը Հայաստանի միանալու պատրաստակամության ֆոնին, որը ՌԴ ԱԳՆ-ն անվանել է «Երևանի բացարձակապես անընդունելի ծրագիր», քանի որ հենց այդ դատարանն է տվել Վլադիմիր Պուտինի կալանքի օրդեր։Հայկական կողմը ճանաչել է «Ռոսսելխոզնադզորի» պահանջների հիմնավորվածությունը։ Ավելին, այդ մասին է վկայում այն, որ ռուսական կողմն առաջինը չի բարձրացրել կաթնամթերքի որակի հարցը։ «Հետք» տեղական հրատարակությունը նախկինում հետաքննություն է անցկացրել կաթնամթերքի օրինակով և պարզել, որ հայկական արտադրության 10 տեսակի կաթնաթթվային արտադրանքից միայն 2-ն է համապատասխանում ընդունված որակի չափանիշներին։ Միաժամանակ, Հայաստանի ՍԱՏՄ-ն կաթնամթերքում մարդկանց կյանքին և առողջությանը սպառնացող թերություններ չի հայտնաբերել։ Տեսչական մարմինը պնդում է, որ կաթնամթերքի արտադրությունը, ինչպես նաև սննդամթերքի արտադրության ողջ շղթան, իրավական ակտերին համապատասխան, վերահսկվում է բարձր մակարդակով։
Տեսչական մարմնի հայտարարության մեջ ասվում է, որ ռուսական կողմի հետ ծագած խնդիրը քննարկվում է, և որոշումը կհրապարակվի ավելի ուշ։ Առևտրում, իհարկե, ամեն ինչ կարող է պատահել: Բայց Ռուսաստանի կարգավորող մարմինները սովորեցրել են, որ իրենց արգելող միջոցներին նախորդում են որոշակի այնպիսի քաղաքական իրադարձություններ, որոնք հակասում են Ռուսաստանի շահերին: Դա բազմիցս է եղել, օրինակ՝ վրացական և մոլդովական գինիների, աբխազական մանդարինների, ադրբեջանական և թուրքական լոլիկի ու նեկտարինի, ուզբեկական կեռասի, լեհական խնձորի և այլնի դեպքում։ Մոսկվայի և Երևանի միջև անցած սև կատուն Հայաստանի որոշումն էր միանալ ՄՔԴ-ի Հռոմի կանոնադրությանը:
Եվ դա տեղի է ունենում այդ դատարանի կողմից ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի կալանավորման որոշման ֆոնին: Հայաստանի Սահմանադրական դատարանը Հռոմի կանոնադրության մեջ չի գտել Հանրապետության Հիմնական օրենքին հակասող որևէ բան և որոշ վերապահումներով թույլ է տվել Հայաստանին միանալ այդ փաստաթղթին։ Երևանից հավել յալ պարզաբանումները, թե այդ գործընթացը սկսվել է ավելի քան 10 տարի առաջ, Մոսկվային չեն տպավորել։
ՌԴ ԱԳՆ-ն բացարձակապես անընդունելի է համարել Հայաստանի այդ հավանական գործողությունները և զգուշացրել Երևանին նման որոշման բացասական հետևանքների մասին։ Բուն Հայաստանում վերաբերմունքը տեղի ունեցողին հեռու է միանշանակ լինելուց։ Հանրապետական կուսակցությունը՝ նախկին իշխանությունը, հանդես է եկել հատուկ հայտարարությամբ, որում իշխանությունների որոշումը անվանել է «ծայրահեղ քաղաքական կուրություն, որը հղի է անկանխատեսելի հետևանքներով»։ Հանրապետականներն ընդգծել են, որ ՄՔԴ-ն խիստ քաղաքականացված մարմին է, և պատահական չէ, որ այնպիսի հզոր տերություններ, ինչպիսիք են ԱՄՆ-ը, Չինաստանը և Ռուսաստանը, որոնք ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի մշտական անդամներ են, չեն ստորագրել՝ վավերացրել այդ կանոնադրությունը և չեն էլ պատրաստվում անել դա մոտ ապագայում:
Նման կոչով հանդես է եկել նաև Ռուսաստանի հայերի միությունը՝ հույս հայտնելով, որ Հայաստանի խորհրդարանը կհիշի իր քաղաքացիների և Ռուսաստանի Դաշնության երեք միլիոնանոց հայ համայնքի շահերի մասին, որը «տասնամյակներ շարունակ զգալի օգնություն է ցուցաբերում հանրապետության բնակչությանը»: Նման քաղաքական ֆոնին էլ ի հայտ են եկել «Ռոսսելխոզնադզորի» պնդումները հայկական կաթնամթերքի նկատմամբ։ Ինչպես ng.ru-ի հետ զրույցում ասել է քաղաքագետ, տնտեսագետ Հրանտ Միքայել յանը, կաթնամթերքի մատակարարման արգելքը մասնակի է և վերաբերում է առանձին ընկերություններին, բայց տեղի ունեցողը պետք է դիտարկել որպես էմբարգոյի ակնարկ, քանի որ կա քաղաքական բաղադրիչ։
«Ռուսաստան կաթնամթերքի արտահանման ծավալը փոքր է՝ տարեկան հասնում է ընդամենը 20 միլիոն դոլարի։ 2022 թվականին յուղի շնորհիվ արտահանման ծավալն ավելացել է ևս 15 մլն դոլարով, կարելի է ենթադրել, որ դա պայմանավորված է ռուսական շուկա ոչ հայկական ծագման արտադրանքի վերաարտահանմամբ։ Հաշվի առնելով այն, որ անցյալ տարի Մոսկվայից պահանջներ չեն եղել, դա հուշում է, որ խոսքը ոչ թե այդ ապրանքների որակի մասին է, այլ քաղաքական հարթության, այսինքն՝ Հայաստանի կողմից Հռոմի ստատուտի վավերացման»,- կարծիք է հայտնել Միքայել յանը։ Նրա կարծիքով, հավանական է, որ իրավիճակը սրվի։ «Ռուսաստանն արդեն ուղղակիորեն է հայտարարել, որ վավերացումը բացասաբար կանդրադառնա ռուս-հայկական հարաբերությունների վրա։ Այնուամենայնիվ, շատ հավանական է, որ փաստաթուղթը կվավերացվի, թեև վերջնական որոշում դեռ չկա։
Եվ դրանից հետո Մոսկվայից ճնշումը կարող է տարածվել ողջ հայ-ռուսական պարենային շուկայի, բիզնեսի վրա»,- ընդգծել է տնտեսագետը։ Դա, ըստ Միքայել յանի, կբացի Հայաստանում Ռուսաստանի հակառակորդների և արևմտամետ ուժերի ձեռքերը, որոնք ավելի կհեռացնեն Երևանը Մոսկվայից։ «Նման փորձ արդեն կա հետխորհրդային այլ երկրներում։ Ռուսաստանը, ճնշում գործադրելով բիզնեսների վրա, փորձում է ճնշում գործադրել տեղի ղեկավարության վրա։ Բայց դա միշտ չէ, որ աշխատում է: Բիզնեսը չի կարող ազդել քաղաքականության վրա, համենայն դեպս՝ արտաքին քաղաքականության վրա։ Նպատակը դժվար թե իրագործվի, բայց հայռուսական հարաբերություններն այդ ընթացքում կտուժեն։ Կրկնում եմ՝ նման հեռանկարը կանխորոշված չէ, բայց իրական է»,- ասել է Հրանտ Միքայել յանը։
