Շաքարի փոխարինիչը՝ որպես հնարավոր քաղցկեղածին
Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) Քաղցկեղի հետազոտության գործակալությունը քաղցրացուցիչ ասպարտամը(շաքարի փոխարինիչ) անվանել է հնարավոր քաղցկեղածին: Այս մասին հայտնում է Yahoo News-ը։Ասպարտամը՝ ամենատարածված քաղցրացուցիչներից մեկը, հուլիսին առաջին անգամ կներկայացվի Քաղցկեղի հետազոտության միջազգային գործակալության կողմից որպես «մարդկանց համար հնարավոր քաղցկեղածին», հայտնում են Yahoo News-ի աղբյուրները: IARC-ի որոշումը կայացվել է 1300 հրապարակված գիտական հետազոտությունների վերանայումից հետո և կհրապարակվի հուլիսի 14-ին:
2022 թվականին ֆրանսիական խոշոր հետազոտությունը, որին մասնակցել են 100,000 մեծահասակներ, պարզել է, որ մարդիկ, ովքեր ավելի շատ արհեստական քաղցրացուցիչներ են օգտագործում, ներառյալ ասպարտամը, քաղցկեղի զարգացման մի փոքր ավելի բարձր ռիսկ ունեն: 2000-ականների սկզբին գիտնականները հայտնեցին, որ մկների և առնետների քաղցկեղի որոշ տեսակներ կապված են ասպարտամի հետ, սակայն չեն կարողացել ապացուցել պատճառահետևանքային կապը:
Մեկ այլ մարմին՝ ԱՀԿ Սննդային հավելումների կոմիտեն՝ JECFA-ն, նույնպես կվերանայի ասպարտամի սպառման վերաբերյալ առաջարկությունները: 1981 թվականին կոմիտեն եկել է այն եզրակացության, որ ասպարտամն անվտանգ է ընդունելի սահմաններում օգտագործելու համար։ Ենթադրվում է, որ 60 կգ-անոց չափահասը պետք է ամեն օր խմի 12-ից 36 տուփ դիետիկ գազավորված ըմպելիք (կախված ըմպելիքի մեջ ասպարտամի քանակից)՝ նրանց առողջությանը վնաս հասցնելու համար: JECFA-ի առաջարկություններին հետևում են ազգային կարգավորող մարմինները, այդ թվում՝ ԱՄՆ-ի և Եվրոպայի:
Նախկինում IARC-ի այլ կանոնակարգերը քննադատության են ենթարկվել արտադրողների կողմից, քանի որ նրանք կարծում են, որ կոմիտեի գնահատականները կարող են մոլորեցնել հանրությանը և վնասել ընկերության շահույթին: Օրինակ՝ 2015-ին գործակալությունը եզրակացրեց, որ մոլախոտերը ոչնչացնող գլիֆոսատը «հավանաբար քաղցկեղածին է»։ Այս որոշումը վիճարկվել է ոչ միայն արտադրողների, այլ նաև պետական մարմինների կողմից, ինչպիսիք են Սննդի անվտանգության եվրոպական մարմինը (EFSA): Բողոքները վերաբերում էին նաև վերանայված ուսումնասիրությունների որակին:
IARC-ի որոշումները քննադատության են ենթարկվել նաև սպառողների շրջանում անհանգստություն առաջացնելու համար, ովքեր չէին կարող հրաժարվել այս կամ այն գործոնից: Կոմիտեն նախկինում դասակարգել էր գիշերային աշխատանքը և կարմիր միսը որպես «հավանաբար քաղցկեղի պատճառ», իսկ բջջային հեռախոսների օգտագործումը՝ որպես «հնարավոր քաղցկեղի պատճառ», ինչպես ասպարտամը:
Քաղցրացուցիչ ասպարտամը հաստատված է կարգավորող մարմինների կողմից ամբողջ աշխարհում օգտագործման համար և հաճախ ավելացվում է այնպիսի մթերքների մեջ, ինչպիսիք են առանց շաքարի ըմպելիքները:
