Մինսկն իրեն ոչ մի բանում մեղավոր չի համարում.Ինչո՞վ է պայմանավորված ՀՀիշխանությունների ներկայիս ակնհայտ թշնամական հռետորաբանությունը Բելառուսի նկատմամբ
Բելառուսի և Հայաստանի հարաբերությունները վերջին տասնամյակում շատ երկիմաստ են եղել, գրում է eadaily.com-ը։ Երկրներն անդամ են մի շարք հետխորհրդային ինտեգրացիոն ասոցիացիաների, իրականացնում են բավականին հաջող առևտուր և նախկինում ընդգծել են երկկողմ համագործակցության բարեկամական բնույթը։ Միևնույն ժամանակ, Երևանը բազմիցս է արտահայտել իր դժգոհությունն արտաքին քաղաքականության մեջ Մինսկի գործողությունների առնչությամբ, առաջին հերթին կապված Բաքվի հետ ունեցած կապերի հետ։ Սակայն մինչ օրս Հայաստանի իշխանությունները չեն հատել որոշակի սահման, և սահմանափակվել են միայն Բելառուսի հասցեին հնչող քննադատություններով ու տարբեր քաղաքագետների ու փորձագետների հայտարարություններով։ Այսօր իրավիճակը սկսել է կտրուկ փոխվել, և Հայաստանի ղեկավարությունը, ըստ ամենայնի, որոշել է կասկածի տակ դնել պաշտոնական Մինսկի հետ Երևանի հետագա համագործակցությունը։Ստեղծված իրավիճակում տրամաբանական հարց է առաջանում, թե ինչո՞վ է պայմանավորված Հայաստանի իշխանությունների ներկայիս ակնհայտ թշնամական հռետորաբանությունը Բելառուսի նկատմամբ։ Մի շարք փորձագետներ նշում են, որ Փաշինյանի գործողությունների խթանը մայիսի կեսերին Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի այցն էր Ադրբեջան, երբ Բելառուսի ղեկավարն Ադրբեջանի ղեկավար Իլհամ Ալիևի հետ միասին այցելել էր Լեռնային Ղարաբաղ և հայտարարել, որ Բելառուսը պատրաստ է մասնակցել այդ տարածքի վերականգնմանը։ Բացի այդ, առկա է Մինսկի և Բաքվի բարեկամական հարաբերությունները, ինչպես նաև Բելառուսի կողմից Ադրբեջանին զենք մատակարարելը։
Այնուամենայնիվ ասել, որ բելառուսա-հայկական հարաբերություններում իրավիճակի սրման վրա ազդել են միայն Մինսկի և Բաքվի կապերը, և առավել ևս Լուկաշենկոյի Ադրբեջան կատարած վերջին այցն ու նրա որոշ հայտարարությունները, առնվազն միամտություն է։ Տեղի ունեցողի պատճառները Հայաստանի ներկայիս ղեկավարության և մասնավորապես Նիկոլ Փաշինյանի քաղաքական դիրքորոշումների մեջ են։ Փաստացի, այն, ինչ տեղի է ունենում հիմա Մինսկի և Երևանի հարաբերություններում, Հայաստանի իշխանությունների դեպի Արևմուտք շրջադարձի մասն է կազմում։ Բելառուսի հետ հակամարտության միջոցով Երևանն արդարացնում է երկիրը թե՛ ՀԱՊԿ-ից, թե՛ Ռուսաստանից հեռացնելու իր միտումը։
Այս ամենի պատճառները ոչ թե Մինսկի գործողություններն են, ինչպես փորձում են ներկայացնել որոշ «վերլուծաբաններ», այլ Հայաստանի ղեկավարության աճող կախվածությունն արևմտյան գործընկերներից, որոնք, ըստ ամենայնի, դեռևս լիովին չեն կողմնորոշվել, թե ո՞ւմ վրա հենվեն ներկայիս պայմաններում՝ իշխանությունների, թե՞ ընդդիմության վրա: Եվ հավանաբար, Փաշինյանի դեմարշն արդեն իսկ որոշակի ազդեցություն է ունեցել, քանի որ ոչ պատահականորեն նրա պնդումները գրեթե անմիջապես արձագանք են գտել ԵՄ-ի և ԱՄՆ-ի խամաճիկ արևմտյան լրատվամիջոցներում։ Օրինակ ամերիկյան Politico պարբերականը հոդված է հրապարակել, որտեղ անդրադարձել է «գաղտնի փաստաթղթերին» և հատկապես ընդգծել, որ Բելառուսը լինելով ՀԱՊԿ-ում Հայաստանի դաշնակիցը ժամանակակից զենք է մատակարարել Ադրբեջանին։ «Ռուսաստանի հավատարիմ դաշնակից Բելառուսի որոշումը 2018-2022 թվականներին Ադրբեջանին առաջադեմ ռազմական տեխնիկա մատակարարելու մասին, ինչը նրան առավելություն է տվել իր վաղեմի մրցակցի հետ պատերազմների շարքում, Հայաստանի կողմից կդիտվի որպես դառը դավաճանություն», - գրել է Politico-ն:
Անմասն չեն մնացել նաև փախած բելառուսական ընդդիմության ներկայացուցիչները, ովքեր գործում են բացառապես իրենց արևմտյան տերերի ցուցումով։ Այսպես, փախած ընդդիմադիր Սվետլանա Տիխանովսկայան, ով նախկինում առանձնապես հետաքրքրված չէր Հայաստանով և Լեռնային Ղարաբաղով, հանկարծ հայտարարել է, որ Փաշինյանը «ճիշտ է» Լուկաշենկոյի հասցեին հնչեցրած մեղադրանքներում, Բելառուսի առաջնորդն իբր «դավաճանել է Հայաստանին, ինչպես դավաճանել է Ուկրաինային»։ «էմիգրանտկան»-ը որոշել է չհստակեցնել, թե ո՞րն է «դավաճանությունը» և միայն հավելել է, որ «աշխարհին անհրաժեշտ է ազատ և ժողովրդավարական Բելառուս որպես խաղաղության վստահելի գործընկեր, այլ ոչ թե նենգ բռնապետ»։
Տիխանովսկայայի և նրա շրջապատի հայտարարությանն ուշադրություն դարձնելն անիմաստ կլիներ, եթե չլիներ դրանց հանկարծակիությունը։ Ըստ երևույթին, Արևմուտքում ինչ որ մեկին դուր են եկել Փաշինյանի վերջին գործողությունները, և, հետևաբար, նրան աջակցելու և արդարացնելու համար կիրառվում են տարբեր գործիքներ, այդ թվում Բելառուսի մի բուռ դավաճանները։ Ուստի ամենևին էլ զարմանալի չէ, որ հունիսի 20-ին Տիխանովսկայան անսպասելիորեն Վիլնյուսում հանդիպել է Հայաստանի ԱԳՆ ղեկավարին, նրա հետ քննարկել «քաղաքական իրավիճակը Բելառուսում, Հայաստանում և տարածաշրջանում»։ Առանձին խոսվել է «Հայաստանում բելառուսների վիճակի, այն է պաշտոնական Մինսկի պահանջով Բելառուսի քաղաքացիների չարտահանձնման մասին»։
Իսկ ընդհանրապես, կարող ենք արձանագրել, որ Երևանի և Մինսկի միջև ներկա հակամարտությունը, որը նախաձեռնել է հայկական կողմն Արևմուտքի աջակցությամբ, մոտ ապագայում չի մարելու։ Մինսկում իրենց ոչ մի բանում մեղավոր չեն համարում և չեն ծրագրում արդարացումներ անել, ոչ էլ նախատեսում են խզել հարաբերությունները Երևանի հետ նույնիսկ Փաշինյանի և ՀՀ ԱԳՆ-ի ծայրահեղ ոչ ադեկվատ հայտարարություններից հետո։ Սակայն Երևանում կարող են իրավիճակին այլ կերպ նայել, և օգտագործել «բելառուսական հարցը» որպես հավելում ընթացող ներքաղաքական պայքարին և երկրի արտաքին քաղաքական վեկտորի վերափոխման գործընթացին։ Դա դժվար թե հանգեցնի երկրների միջև հարաբերությունների խզման, բայց դրանք կդարձնի կարճաժամկետ հեռանկարում ծայրահեղ սառն առանց զարգացման հեռանկարի: Հարկ է նաև նշել, որ Փաշինյանի նման խաղը, ի վերջո, կարող է ծանր հետևանքներ ունենալ ոչ միայն անձամբ իր, այլ նաև ողջ Հայաստանի համար։
