Այս օրերին քաղաքացիներին վերահսկելու խստացված հսկողության միջոցառումները կարող են հանգեցնել անձնական ազատությունների երկարատև «գողության»․ The Independent
Կորոնավիրուսային արգելափակումների ժամանակ քաղաքացիներին վերահսկելու խստացված հսկողության միջոցառումները կարող են հանգեցնել անձնական ազատությունների երկարատև «գողության»։ Այս մասին նախազգուշացնում է գաղտնիության հարցերով ՄԱԿ-ի հատուկ զեկուցող Ժոզեֆ Կանատաչին: Այս մասին գրում է The Independent-ը։«Բռնապետությունները և ավտորիտար հասարակությունները հաճախ սկսվում են սպառնալիքների առերեսվելուց։ Այդ իսկ պատճառով կարևոր է այսօր զգոն լինել և բաց չթողնել մեր բոլոր ազատությունները»,-Thomson Reuters հիմնադրամին ասել է Կաննատաչին:
Կորոնավիրուսային պանդեմիան կառավարություններին ստիպել է, որ իրենք իրենց հռչակեն, ըստ էության, պատերազմի մեջ՝ շատ քաղաքական գործիչներ նշում են «անտեսանելի» թշնամու կամ հարձակվողի մասին:
Առողջապահության ոլորտի փորձագետների խորհրդով, նույնիսկ այն երկրները, որոնք համարվում են աշխարհի ամենալիբերալ ժողովրդավարությունները, կիրառում են կարանտինային միջոցառումներ, որոնք, կարծես թե, անհեթեթ էին թվում ընդամենը շաբաթներ առաջ:
Քանի որ կառավարությունները վերցնում են, թե ինչպես վերահսկել և կիրառել շարժման սահմանափակումները, մի քանիսը դիմել են ավելի ավտորիտար տեխնոլոգիաների, ինչպիսիք են դեմքի ճանաչումը և հեռախոսներով հետևումը:
«Վտանգն այն է, որ բացառիկ հանգամանքներում քաղաքացիներին պաշտպանելու համար ձեռնարկված միջոցառումները, երբ մարդկանց մեծամասնությունը ընդունում է, որ դրանք անհրաժեշտ են, կարող է ավելի երկարացնել ներկայիս ճգնաժամը»,- ասում է Կաննատաչին։
Թեև դժվար է յուրաքանչյուր միջոցը ճիշտ գնահատել, մինչդեռ համաճարակը շարունակվում է, Կաննատաչիի կարծիքով, երաշխիքները պետք է լինեն՝ համոզված լինելու, որ պատասխաններն անհրաժեշտ են և համաչափ:
Վերահսկողության միջոցառումները պետք է գրվեն օրենքով և հստակ սահմանվեն ժամկետով:
ՄԱԿ պաշտոնյան նախազգուշացնում է, որ հեռախոսով հետևելու միջոցով ստացված տվյալները կարող են չարաշահվել կամ գողացվել՝ խոցելի էթնիկ, կրոնական կամ սեռական փոքրամասնություններին անարգելու համար ՝ նրանց ենթարկելով բռնության և խտրականության ռիսկի:
«Մենք պետք է շատ զգույշ լինենք, թե ինչպես ենք մենք օգտագործում այդ գործիքները։ Եվ քաղաքացիները պետք է օգտագործեն բոլոր միջոցները, որոնք ունեն՝ ազդելու ինչպես քաղաքականության, այնպես էլ ընդունված օրենքների վրա, որոնք վերաբերվում են իրենց»,- ասում է Կաննատաչին:
Բերվում է Չինաստանի օրինակը, որն իր քաղաքացիների նկատմամբ վաղուց արդեն կիրառում էր սահմանափակող տեխնոլոգիաները, երևում է, որ հաղթահարել է վարակի առաջին ալիքը՝ խստորեն կիրառվող կարանտինային միջոցառումներից հետո:
Իսրայելի հակաահաբեկչական ստորաբաժանումը նաև կօգտագործի այնպիսի տեխնոլոգիաներ, ինչպիսիք են հեռախոսները, որոնք սովորաբար կիրառվում են պաղեստինցիների համար, քաղաքացիներին հետևելու համար՝ նրանց հեռախոսին տեքստ ուղարկելով, երբ խախտում են կարանտինի կանոնները կամ հնարավոր է կապի մեջ են եղել վարակված մարդու հետ:
Հարավային Կորեան, որին մեծապես գովերգում են վարակի բռնկումը դանդաղեցնելու ջանքերի համար, վեբ մշակողներին աշխատանքի է հրավիրել՝ քաղաքացիների տեղաշարժերի մանրամասն քարտեզներ կառուցելու համար՝ օգտագործելով CCTV-ն, հեռախոսներին և բանկային գործարքներին հետևելով։
Սինգապուրը գործարկել է սմարթֆոնի հավելված, որը իր օգտագործողներին ասում է, որ հնարավոր է, որ նրանք կոնտակտ են ունեցել կորոնավիրուսի հետ, մինչդեռ Թայվանը կառուցել է «էլեկտրոնային ցանկապատ»՝ հեռախոսի հետագծման (phone-tracking) տվյալների միջոցով՝ կարանտինի միջոցառումներն իրականացնելու համար:
«Կառավարությունները պետք է կամավոր գործիքներ առաջարկեն, ինչպիսիք են հեռախոսին հետևելու ծրագրերը, որոնք պահանջում են օգտագործողների համաձայնությունը` ավելի լայն վերահսկողության լիազորությունների համար։ Տվյալների ցանկացած ձև կարող է սխալ կիրառվել աներևակայելի վատ եղանակներով։ Եվ եթե ունեք առաջնորդ, ով ցանկանում է չարաշահել համակարգը, համակարգն արդեն այնտեղ է»,- ասում է Կաննատաչին՝ կոչ անելով երկրներին ստեղծել անկախ մարմիններ, որոնք վերահսկելու են այդպիսի միջոցառումները:
Հիշեցնենք, որ օրերս ՀՀ ԱԺ-ն ևս ընդունեց «Արտակարգ դրության իրավական ռեժիմի մասին» և «Էլեկտրոնային հաղորդակցության մասին» օրենքներում լրացումներ և փոփոխություններ կատարելու փաթեթը, որով հնարավորություն է տրվում հավաքագրել ՀՀ քաղաքացիների հեռախոսազանգերի և տեղաշարժերի մասին տեղեկությունները։
